HAK EHLİYETİ
Hak ehliyeti haklara ve borçlara sahip olabilme ehliyetidir. Bu anlamıyla hak ehliyeti ve kişilik eş anlamlıdır.
Hak ehliyetinin genellik ve eşitlik olmak üzere iki ana prensibi vardır.
Genellik:
Her insan hak ehliyeti vardır.
Eşitlik:
Hak ehliyetine herkes, hiçbir ayrım yapılmadan eşit olarak sahiptir.
Hak Ehliyetine Getirilen Farklılıklar:
a) Evlenme Yasağı:
Medeni kanuna göre evlenmek için en az 17 yaşında olmak gerekir. Fakat önemli bir sebep varsa hakim kararıyla 16 yaşında anne -baba-vasi dinlenme şartıyla evlilik gerçekleşir.
b) Evlat Edinme:
Evli olmayan kimse 30 yaşından büyük olması evli olup da tek basına evlat edinecek kimse 30 yaşından büyük olması gerekir. Birlikte eşiyle evlat edinmek için ya en az beş yıllık evli olması ya da iki eşin de 30+ olması gerekir.
c) Vasiyetname ve Miras
vasiyetname yapabilmek için 15+ ve ayırt etme gücüne sahip olmak gerekir. Miras içinse tam fiil ehliyeti gereklidir.
d) kefil olma, Önemli bağışlamada bulunma, vakıf kurma
Ergin olmayan ve vesayet altında olan kişiler ne olursa olsun bu haklardan yararlanamazlar.
e) Vasi olabilme
Ergin olmak gerekir.
f) Din seçme
Ergin olmak gerekir.
g) Evlenme Yasağı
Kadın eski kocasıyla istediği zaman evlenebilir. Başka biriyle evlenebilmesi için ya 300 gün beklemesi ya da gebelik testinin negatif çıkması gerekir.
h) Mk 187’e göre evli kadın kocasının soy adını taşımak zorundadır. Fakat isterse kocasının soy adının önüne kızlık soy adını ekleyebilir.
i) Evlilik içinde doğan çocuk babasının say adını taşır.
Evlilik dışında doğan Çocuk anasının soy adını taşır.
k) Evlilik dışında doğan çocuk anasına mirasçı iken babasına mirasçı olabilmesi için babasını tanımak zorundadır.
I) Şeref ve haysiyetsizlikten Doğan Farklar:
Haysiyetsiz hayat sürenler vasi olamazlar.
Bir ceza mahkemesince mahkum edilip de kamu haklarından yoksun kişiler ölüme bağlı tasarrufların yapılmasına resmi memur veya sanık olarak katılamazlar.
m) Akıl hastalığı
Evlenmelerinde bir sakınca olmadığını belirten raporla evlenebilirler.
n) Yabancılık
Kooperatifler kanununa göre ya bancılar kooperatif denetim ve yönetim kurulu üyesi olamazlar.
o) Dernek kurabilme ve derneğe üye olma
Normal derneklerde kurucu olabilmek için tam fiil ehliyetine sahip olmak gerekir. Çocuk derneklerinde kurucu olmak için 15-18 yaşları arasında olmak ve yasal temsilcinin izni olması gerekir. Bir derneğe üye olabilmek için tam fiil ehliyeti gereklidir. Çocuk derneklerine üye olabilmek için 12-18 yaşları arasında olmak ve yasal temsilcinin izni olması gerekir.
