Kamu çalışanlarının yargılanmasında ayrı bir usul izlenmesi normal bir durumdur. Kamu görevlilerine kovuşturma açılabilmesi, belirli istisnalar dışında kanunun gösterdiği idari merciin iznine bağlıdır.
Yüca divan yargılaması ise kanunda belirli olan bazı kişilerin görevleriyle ilgili işledikleri suçu kapsamaktadır. 1961 Anayasası ile birlikte AYM kurulduğundan, daha önce Divan-ı Ali’nin yaptığı bu özel yargılamayı artık AYM, yüce divan sıfatıyla icra eder. AYM’ce yapılan bu yargılama bir ceza davasıdır ve ceza muhakemesi işlemlerine göre yürütülür. Karşılaştırmalı anayasa hukukunda bu yetkinin başkaca bir özel mahkemeye verildiğine de rastlanılır bizzat Anayasa Mahkemesi’ne de.
• Yüce Divan Yargılamasına Bağlı Olan Kişiler
Anayasa m.148’e göre;
Cumhurbaşkanı, TBMM başkanı, Cumhurbaşkanı yardımcıları ve tüm bakanlar, AYM-Yargıtay-Danıştay başkan ve üyeleri ile başsavcıları ve Yargıtay Cumhuriyet başsavcıvekili, HSK başkan ve üyeleri, Sayıştay başkan ve üyeler, Genelkurmay başkanı ile kara-deniz-hava kuvvet komutanları.
1-) Cumhurbaşkanı açısından yargılama
2017 değişikliği öncesi sorumsuz olan cumhurbaşkanı sadece vatana ihanet suçundan yargılanabiliyordu. 2017 değişikliği sonrası ise yürütmenin tek sorumlu ve yetkili kanadı haline gelen cumhurbaşkanı göreviyle ilgili işlediği tüm suçlardan yüce divanda yargılanır. Ve 2017 değişikliği ile birlikte cumhurbaşkanının kişisel suçlarının da ancak yüce divan yoluyla yargılanabileceği öngörüldü.
2-) Bakanlar açısından yargılama
2017 değişikliği öncesi bakanlar kurulu ve başbakan vardı. Bakanlar yürütmenin sorumlu kanadıydı. Ve görevleriyle ilgili işledikleri suçlar bakımından yüce divanda yargılanabiliyorlardı. Kişisel suçları bakımından ise milletvekili oldukları için dokunulmazlık kurumu vardı. 2017 değişikliği ile birlikte sert kuvvetler ayrılığına geçilmiş oldu. Bakanlar yürütmenin yetkisiz kanadı haline gelirken milletvekili olmaları da olanaksız kılındı. Fakat halen kişisel suçlar bakımından dokunulmazlık kurumundan yararlaranan bakanlar ve cumhurbaşkanı yardımcıları görev suçları bakımından da yüce divan yargılamasına tabidir.
Anaysa hükümlerine göre, Yüce Divan sıfatıyla yürütülecek yargılamalara Anayasa Mahkemesi Genel Kurulu bakar.
Anayasa Hukuku Notları -46
