YERLEŞİM YERİ
Genel Olarak:
Yerleşim yeri kişinin hayat faaliyetlerinin ve ilişkilerinin asıl merkezi olan yer şeklidir. Kişinin hukuki ilişkilerini belirli bir yerden yürütmesi için kişinin bir yerleşim yerine ihtiyacı vardır. Kamu hukuku yönünden kişinin seçimlerde nerede oy kullanacağı, hangi vergi dairesinde vergi vereceği ya da nereden sürücü ehliyeti alacağı kişinin yerine bağlıdır. Özel hukuk yönünde kişinin yerle bağlantısı MK 19-22. Maddeler arasında düzenlenmiştir.
Yerleşim yerine hakim olan ilkeler:
Yerleşim yerinin tekliği ilkesi:
Bu prensip MK 19/II’de belirtilmiştir. Hükme göre bir kişinin eş zamanda en fazla bir yerleşim yeri olabilir. Bu kural hem gerçek hem tüzel kişiler için yürür. Ancak ticari ve sinai kurumlar bu hükme tabi değildirler. Bir kişinin birden fazla evi olabilir veya iş için sürekli başka şehre gidiyor olabilir bu durumda kişinin yerleşim yeri en sıkı bağlantının (sürekli oturma niyetinin olduğu) yeri hakim yerleşim yeri olarak tespit eder.
Yerleşim yerinin zorunluluğu ilkesi:
Bu ilke herkesin bir yerleşim yerinin olması gerektiğini ifade eder. Yerleşim yeri olmayanlar için özel kurallar getirilmiştir. Yerleşim yeri belli olmayan ya da yabancı ülkedeki yerleşim yerini terk etmiş henüz Türkiye’de bir yerleşim yeri yoksa kişinin oturduğu yer kabul edilir.
Yerleşim yerinin sürekliliği ilkesi:
Kişi ancak yeni bir yerleşim yeri edinmek amacıyla eski yerleşim yerini terk edebilir. Yoksa eski yerleşim yeri yenisi kuruluncaya kadar yine yerleşim yeri olarak kalmaya devam eder.
Yerleşim yerinin türleri:
Bağımsız yerleşim yeri:
MK 21’de belirtilenlerin dışında kalan kişilerin kurdukları yerleşim yerlerine bağımsız yerleşim yeri denir. Bu kişiler sürekli olarak oturma ya da yerleşme niyeti şartlarıyla otururlarsa kişilerin yerleşim yeri sayılır.
Sürekli Olarak Oturma:
Sürekli olarak oturma şartı için hayat faaliyetlerinin merkezi olacak şekilde uzun süreli oturması gerekir. Yerleşim yerinin geçici olarak terk etmek oturmanın devamlılığı engellemez. MK 22 ye göre bir yerde okula devam etmek sağlık kurumunda ceza evinde bulunmak oraların yerleşim yeri sayılmasını gerektirmez.
Oturma Niyeti:
Yerleşme niyeti kişinin oturduğu yeri hayat faaliyetlerinin merkezi haline getirme ilişkin amacıdır.
Yasal Yerleşim Yeri (Bağımsız Olmayan Yerleşim Yeri)
MK 21’de kişiler kendi iradeleriyle bir yerleşim yeri kuramazlar. Kanunun onlar için uygun gördüğü yerde otururlar. MK 21’e göre bağımsız yerleşim yeri kuramayacaklar bunlardır:
Velayet altındaki çocuklar, vesayet altındaki kişiler
