Yerinden yönetim teşkilatı iki ana başlık altında incelenmektedir. Yer yönünden yerinden yönetim kuruluşları il özel idareleri, belediyeler ve köyler yani yerel yönetimlerdir. Hizmet yerinden yönetim kuruluşlarına örnek olarak ise üniversiteler, Kamu İktisadi Teşebbüsleri, barolar, ticaret ve sanayi odaları, düzenleyici ve denetleyici kurumlar verilebilir.
Genel özellikler
Yerinden yönetim kuruluşlarının görev ve yetkileri kanunda belirtilmektedir. Her bir yerinden yönetim kuruluşunun kamu tüzel kişiliği vardır. Devlet tüzel kişiliğinin içinde bulunmazlar. Hak ve borç sahibi olabilmektedirler. Yerinden yönetimler siyasi olarak özerkliğe sahip değildirler ancak icrai anlamda bir özerklikten bahsedebiliriz. Kanunda belirtilen alanlarda izin ve onay zorunluluğu olmaksızın alınan kararları uygulama serbestisine sahiptirler. Kendilerine ayrılan bütçeleri olduğundan dolayı gelir ve giderlere sahiptirler. Elde edilen gelirler kamu yararına kamu hizmetleri için harcanmaktadır. merkezi idare yerinden yönetim teşkilatları üzerindeki denetimini ancak idari vesayet ile yapabilmektedir.
Yer Bakımından Yerinden Yönetimler
Mahalli İdareler
Mahalli idareler mahalli ihtiyaçların giderilmesi amacıyla ortaya çıkmıştır. Merkezi idarenin aksine mahalli idareler mahalli ihtiyaçlar için gereken yerel bilgi ve donanıma sahiptir. Yerel demokrasinin gelişmesi hususunda çok önemlidir. Gelirleri halktan alınan vergiler ve merkezden alınan yardımlar oluşturmaktadır.
Madde 127 – Mahalli idareler; il, belediye veya köy halkının mahalli müşterek ihtiyaçlarını karşılamak üzere kuruluş esasları kanunla belirtilen ve karar organları, gene kanunda gösterilen, seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan kamu tüzelkişileridir. Mahalli idarelerin kuruluş ve görevleri ile yetkileri, yerinden yönetim ilkesine uygun olarak kanunla düzenlenir. Mahalli idarelerin seçimleri, 67. maddedeki
esaslara göre beş yılda bir yapılır. Kanun, büyük yerleşim merkezleri için özel yönetim biçimleri getirebilir. Mahalli idarelerin seçilmiş organlarının, organlık sıfatını kazanmalarına ilişkin itirazların
çözümü ve kaybetmeleri, konusundaki denetim yargı yolu ile olur. Ancak, görevleri ile ilgili bir suç
sebebi ile hakkında soruşturma veya kovuşturma açılan mahalli idare organları veya bu organların
üyelerini, İçişleri Bakanı, geçici bir tedbir olarak, kesin hükme kadar uzaklaştırabilir.
Yerinden yönetim için bu notu çok uzun ve karmaşık tutmak istemedik ancak alt başlıklarını içeren diğer notlarımız da yazılıyor.