YARGI
- Yargı Fonksiyonunun Maddi Açıdan Tanımlanması: Fonksiyonu yerine
getiren organın kim olduğuna bakılarak değil, bu fonksiyonun içeriğine
maddi niteliğine bakılarak tanımlanır. Yani yargı fonksiyonunu hukuki
uyuşmazlıkları çözme fonksiyonu olarak tanımlayabiliriz. Yargı
fonksiyonunda hukuki uyuşmazlıklar herhangi bir usulle değil yargısal
usulle yani dava yoluyla çözümlenir. Maddi kriter yargı fonksiyonunu
tanımlamak için gerekli ama bu fonksiyonu diğer devlet
fonksiyonlarından ayırmak için her zaman yeterli değildir. - Yargı Fonksiyonunun Organik Açıdan Tanımlanması: Organik açıdan bu
fonksiyon , fonksiyonu yürüten organ ve makama göre tanımlanır. Içerik
değil ifa eden kişi ve makamın kim olduğuna bakılır. Bir işlem yargı
organından çıkıyorsa o işlem yargı fonksiyonudur.
- Yargı fonksiyonunu tanımlarken maddi ve organik kriteri birlikte
kullanarak tanımlamak gerekir. Yani yargı organını şu şekilde tanımlamak
gerekir.
Yargı Fonksiyonu: Yargı organlarının hukuki uyuşmazlıkları çözme
fonksiyonudur.
Mahkeme: Bir veya birden fazla hakimden oluşmuş bir devlet organı.
Hakim: Devlet tarafından veya devletin tanıdığı usulle seçilen, kendisine
sunulmuş bir hukuki uyuşmazlığı çözmekle görevli, tarafların dışında bir
gerçek kişidir.
Yargı Organı: Bir veya birden fazla hakimden oluşmuş ve hukuki
uyuşmazlıkları çözmekle görevli organa yagı organı , bu organın hukuki
uyuşmazlıkları çözme fonksiyonuna da yargı fonksiyonu denir.
Hakim Kavramı: Hakim bir gerçek kişidir, tüzel kişiler hakim olamaz. - Hakimin sağır ve kör olmaması gerekir.
- Kimse kendi davasının hakimi olamaz.
- Hakimler çoğunlukla görevlerine devlet tarafından atanarak gelirler.
Tabii Hakim İlkesi: Bir uyuşmazlık hakkında karar verecek olan hakimin o
uyuşmazlığın doğmasından önce kanunen belli olmasını öngeren bir
ilkedir.
Hakimlik Teminatı: Hakimlik teminatı, hakimlerin bağımsızlığı ilkesinin
sözde kalmaması için kendilerine tanınmış birtakım güvencelere verilen
isimdir. Bu teminat hakimlerin bağımsızlığını tam olarak
gerçekleştirebilmek için hakimlerin her türlü maddi ve manevi baskıdan
uzak olarak, huzur ve sükun içinde görev yapabilmeleri için hakimlerin
kendilerine tanınan kişisel güvencelerdir. Bunun için de hakimlerin her
şeyden önce görevden atılma, işsiz kalma, parasız kalma ve yerinin
değiştirilmesi korkusu içinde bulunmamaları gerekir. Yani temelde üç
kesin teminatları olmalı. Bunlar;
- Azledilmeme Teminatı
- Mali Teminat
- Coğrafi Teminat
Hakimlerin Atanması ve Özlük İşleri: Bu konuda birbirinden bağımsız iki
farklı sistem vardır. Bunlar, yürütme organının yetkili olması ve hakimler
yüksek kurulunun kurulmasıdır.
1- Yürütme organının yetkili olması: Bazı demokratik ülkelerin
anayasaları hakimleri atama yetkisini ülkenin yürütme organının başına
veya bu organ içindeki bir makama vermektedir.
2- Hakimler Yüksek Kurulu Kurulması: Bazı ülkelerde ise sırf bu görevle
kurulmuş hakimler kuruluna hakimleri atama görevi verilmektedir. Bu
kurullar belli ölçüde bağımsızdır ancak yürütme ve yasama organından
mutlak surette bağımsız değillerdir. Bu kurulların üyeleri sadece yargı
organları tarafından değil, yürütme ve yasama organları tarafından da
seçilmektedir.
