VAKIFLAR

VAKIFLAR

Unsurları:

1. Mal
2. Belirli ve sürekli bir amaca tahsis
3. Tüzel kişilik

Vakıf Çeşitleri:

1. Alelade Vakıflar:Belirli özelliği olmayan vakıflar.
2. Kamuya yararlı Vakıflar: Gelirin yarısından fazlasını kamu görevi niteliğindeki işleri yapmaya tahsis edilen vakıflardır.
3. İstihdam edilenlere ve işçilere yardım vakıfları:

1. İki taraflı ( katılmalı ) : Vakıftan yararlanan kişiler vakfa aidat öderler ve bu aidat oranında yönetime katılırlar.Bu vakıflardan yararlananlara bazı özel haklar tanınmıştır.Bu vakıflar için öngörülen bazı hükümler vardır: Vakfın yönetimine katılan temsilcileri işçi ve personel kendi aralarında seçme hakkı vardır ve vakfa aidat ödeyerek vakıftan yararlanan işçi ve personelin vakfın edimlerini dava yoluyla talep etme hakkı vardır.
2. Tek taraflı: İşçi ve personel aidat ödeyerek katkıda bulunmaz.Vakfın malvarlığı vakfeden ortaklığın tahsis edilen mallarıyla oluşur.
3. Ortak esaslar: vakfın organları vakıftan yararlananlara vakfın faaliyet ve mali durumu hakkında gerekli bilgileri vermek zorundadır.

Vakfın Mal Unsuru:

 Vakfın olması için mal ilk unsurdur. Taşınır ve taşınmaz mallar tahsis edilerek vakıf kurulabilir ya da bir kimsenin başka birinde olan alacağı tahsis edilerek alacak hakkı meydana getirilmesi ile vakıf kurulur.

Vakıf Kurma İşlemi:

1. Amaç: Vakfı kuranların amacı istediği gibi belirlemesi serbesttir.Fakat amacı ahlaka ve adaba aykırı vakıf kurulamaz,amaç imkansız olamaz,amaç belirli ve devamlı olmalıdır.
2. Tahsis Usulu: Tahsis ile malların mülkiyeti vakfa geçmez. Tescil ile birlikte vakıf tüzel kişilik kazanır ve vakfı edilen mallar ve haklar vakfa geçer. Tahsis vakfı kuracak kimsenin tek taraflı bir bakıp kurma işlemi ile olur.
3. Vakıf Kurma İşlemi: Vakfı kuracak olan kişi vakfın kendisis Ayken olmasını istiyorsa iradesini resmi bir senetle açıklar. Vakfı kuran vakfın kendisinin ölümünden sonra olmasını istiyorsa ölüme bağlı Tasarruf ekli olan vasiyetname ile yapılır. Vakfın kurulması için vakfın kuranın tam ehliyetli olması gerekir. Ölümden sonra hükmedecek ifade olan vakıf kurmak içinse 15 yaşını doldurmak ve ayırt etme gücü olması yeterlidir.Tüzel kişilerin vakıf kurma ehliyetleri açısından fiil ehliyetine sahip olması gerekir.

 Vakıf kurma işleminin yazıya dökülmüş şekli kanunda vakıf senedi olarak belirlenir. Vakıf kurma işlemi vasiyetname ile yapılmışsa vasiyetnamenin Feriye alınması hükümlerine göre vakıf kurmak üzere yapılan vasiyetnameden caymak mümkündür. Fakat vakfeden ölümünden sonra mirasçıları vasiyetname ile bağlıysa onların dönme yetkisi yoktur. Bağışlama da olduğu gibi vakfı edenin mirasçıları ve alacaklari tarafından vakfa itiraz edilebilir.

Vakfın Tüzel Kişilik Unsuru: vakıf resmi senetle ya da vasiyetle kurulur. Vakfedenin ikametgahı asliye Mahkemesi tarafından tutulan sicile tescil ile tüzel kişilik kazanır. Vakfın tescili vakıf kurmak isteyen kişinin ikametgahın asliye hukuk Mahkemesi’ne talep edilir. Ölüme bağlı Tasarruf yoluyla kurulan vakıflar da mirasçı ya da tayin edilmiş vasiyeti tenfiz memuru tescil talebinde bulunur.Vakfın tescili ile birlikte vakfı edilen malların mülkiyeti ve hakları vakfa geçer. Tescille birlikte vakfa tahsis olunan taşınmaz ise tapu kütüğüne vakıf adına tescile gerek kalmadan taşınmaz kazanılır. Taşınır ise tescil ile bunlar zilyetliğinin nakline gerek kalmadan vakfa geçerim. Vakfı alacak tahsis olunmuşsa alacağın temlikine gerek kalmadan vakıf tescil ile alacağı kazanır.

Vakfın Organları:

Vakıf zorunlu organlara sahip olunca fiil ehliyeti kazanır. Vakıfta zorunlu organ yönetim organıdır. Yönetim organı hem karar hem de icra organıdır. Yönetim organı vakfın işleyişi hakkında karar alır ve yürütme organı olarak da vakfı yönetmek ve temsil etmek görevindedir. Yönetim organı her yılın başında vakfın gelirleri ile ilgili vakfa yapılan her türlü kazandırmalar vakfın senedinde yazılı malları eklenerek vakıflar genel müdürlüğüne bildirilir. Vakfın yöneticileri sadece mahkeme kararı ile uzaklaştırılır. Vakıflar Genel Müdürlüğünün tüzükte belirtilen sebeplere dayanarak mahkemeye başvurması gerekir. Görevden alınan ve görevden uzaklaştırılan idareciler yerine vakıf senedine göre yenileri seçilir. Vakıf senedinde böyle bir hüküm yoksa mahkeme tarafından idareciler seçilir. Görevden alınan idareciler başka bir vakfın yönetiminde görev alamaz.

Vakıfların şube temsilcilik ve irtibat bürosu açmaları

  Bunun için yurtiçinde şube açılması için vakıflar genel müdürlüğünden, yurtdışı için de aynı kurumun görüşü alınarak dışişleri Bakanlığının önerisi ile başbakanlıktan izin alınması gerekir.

Vakfın teftiş ve denetimi:

  Teftiş makamı olarak vakıflar genel Müdürlüğü’nün vakfın kuruluşundan

sona ermesine  kadar yetkileri vardır. Her vakfın en az iki yılda bir denetlenmesi zorunludur. Yönetim organı denetim sırasında istenecek her çeşit belge ve kayıtları ,defterleri göstermekle yükümlüdür.

Vakfın Sona Ermesi:

• Kendiliğinden sona erer.
• Mahkeme kararı ile sona erer.
• Mirasçı ya da alacaklıların itirazı üzerine sona erer.

Kendiliğinden sona erme: vakıf senedindeki hüküm dolayısıyla bozucu şarta bağlı olarak ya da belirli bir süreye bağlı olarak vakıf kendiliğinden sona ere bilir. Vakfın amacının imkansız hale gelmesiyle kanun gereğince vakıf sona erebilir.

Mahkeme kararıyla sona erme: ahlaka ve adaba,  milli menfaatleri aykırı hale geldiğinde vakıf mahkeme kararıyla sona erdirilir. Tesciline karar verilmesinde hukuksal olarak mümkün olmadığı halde kurulan vakıflar mahkeme kararıyla sona erer.

Alacaklıların ya da mirasçıların itirazı üzerine sona erme: vakıf kurulduktan sonra vakfı Kur’an’ın kalan malları kendi borçlarına ödemeye yetmiyorsa bağışlamalar için olduğu gibi iptal davası açılabilir. Dava kabul edilirse vakıf iptal olur.

Vakfın Sona Ermesinin Sonuçları:

Vakıf sona erdiğinde önce tasfiye edilir. Kalan mallar ise tahsis edilir. Tasfiye için vakfın mal varlığının aktif ve pasifi tespit edilir, bilanço yapılır, borçlar ödenir. Tasfiye işlemleri kooperatif ortaklıklarının tasfiye usulüne göre yapılır. Vakfın kendiliğinden dağılmasında borçların tasfiyesinde arta kalan mal ve haklar önce vakıf senedinde hükme göre tahsis edilir eğer bir hüküm yoksa amacı aynı olan başka bir vakfa tahsis yapılır. Mahkeme kararı ile kapatma varsa senette hüküm bulunsa dahi vakıf tüzel kişiliğine intikal eder. Vakıf tüzel kişiliği hangi sebeple sona ererse ersin vakfın mahkeme sicilindeki kaydı silinir ve resmi gazetede yayınlanır.