Ticari İşletme

Ticari işletme denilen olgu bir girişimci tarafından ekonomik çıkar sağlamak amacıyla emek ve sermayenin bağımsız bir şekilde bir araya getirilmesidir. Bir işletmenin ticari işletme olarak görülebilmesi için bu işletmenin esnaf faaliyeti düzeyini aşması beklenir. Gelir sağlama amacı ise geçici değil devamlı olmalıdır.

Ticari İşletmenin Unsurları

Esnaf İşletmesi Düzeyinin Geçilmesi

Gelir Sağlama Amacının Bulunması

Devamlılık

Bağımsızlık

Ticari işletmenin amacı gelir üretmek olmalıdır ancak buradan sadece gelir elde edenlerin ticari işletme sayılacağı ve bu sebeple zarar eden işletmelerin ticari işletme sayılmayacağı kabulü yanlış olacaktır. Bir işletme düzenli olarak zarar etse bile gelir elde etme amacını taşıyorsa hala ticari işletme olarak sayılabilecektir. İşletmeyi işleten kişinin veya kurumun hukuki statüsü ticari işletme olup olunmayacağı hususuna etki etmemektedir.

Türk Ticaret Kanunu MADDE 11- (1) Ticari işletme, esnaf işletmesi için öngörülen sınırı aşan düzeyde gelir
sağlamayı hedef tutan faaliyetlerin devamlı ve bağımsız şekilde yürütüldüğü işletmedir. Ticari işletme ile esnaf işletmesi arasındaki sınır, Cumhurbaşkanı kararıyla
belirlenir

Kanunda da görüldüğü üzere Esnaf-Ticari İşletme arasındaki sınır CB kararı ile belirlenecektir ancak bu yönde bir karar bulunmamaktadır. Bu CB kararı yayınlanıncaya kadar ise yürürlükteki düzenlemeler uygulanacaktır.

Türk Ticaret Kanunu MADDE 15- (1) İster gezici olsun ister bir dükkânda veya bir sokağın belirli yerlerinde
sabit bulunsun, ekonomik faaliyeti sermayesinden fazla bedenî çalışmasına dayanan ve geliri 11
inci maddenin ikinci fıkrası uyarınca çıkarılacak kararnamede gösterilen sınırı aşmayan ve sanat
veya ticaretle uğraşan kişi esnaftır. Ancak, tacirlere özgü 20 ve 53 üncü maddeler ile Türk
Medenî Kanununun 950 nci maddesinin ikinci fıkrası hükmü bunlara da uygulanır.

Devamlılık unsuru uyarınca ticari işletmenin var olabilmesi için devam kastı aranmaktadır. Tek sefere mahsus ticari faaliyetler gelir elde edilse dahi ticari işletme sınıfına girmeyecektir. Ancak yapılan iş gereğince faaliyet belirli dönemlerde olmak şartıyla sürekli yapılıyorsa yine ticari işletme sıfatı kazanılabilecektir.

Merkeze tabi olan şubeler ayrı birer ticari işletme sayılmamaktadır ancak işletmelere aracılık etmeyi meslek edinen kişiler tarafından yürütülen faaliyetler aracılık edilen ticari işletmeden bağımsız olduğu için diğer unsurların varlığı şartına bağlı kalınarak ticari işletme olarak sayılacaktır.

Ticari işletmeyi kendisi adına işleten kişiye tacir denmektedir. Ticari işletmenin malvarlığı tacirin mal varlığının içerisinde yer almaktadır.

Merkez ve Şube Kavramları

Ticari işletmeler merkezlerini ticaret siciline tescil ettirmelidir. Ticari işletmelerin merkezi ise kanunda tanımlanmamıştır. Ticari işletmelerin merkezi o ticari işletmenin idari hukuki ve ticari faaliyetlerinin yürütüldüğü yeri ifade eder. İşletmenin merkezinin üretim yapılan yer olması bir şart değildir üretim tesisi ve işletme merkezi farklı konumlarda yer alabilir.

Şube ise merkeze bağlı çalışan organizasyon birimlerine verilen addır. Şube merkez ile aynı politikayı izler ve merkez ile aynı işletme konusuna sahiptir. Şubelerin kar ve zararları merkezin bilançosunda gözükmektedir. Şubeler dış işlerinde bir ölçüde bağımsız olmalı merkezin yapabildiği ölçüde veya kısmen de olsa merkezin yaptığı tüm işlemleri üçüncü kişilere karşı yapabilmelidir. Somutlaştırmak gerekirse tüm Burger King restoranları birer şubedir üçüncü kişi olan müşteriler ile bağımsız ilişkiye girerek satış gerçekleştirirler kar veya zarar ederler. Ancak sadece Burger King için köfte imal eden ve üçüncü kişiler veya kurumlar ile ilişkisi olmayan bir et üretim tesisi bir şube sayılmayacaktır çünkü bu tesisin dışa yönelik bir faaliyeti yoktur.

Merkezi Türkiye’de bulunan ticari işletmelerin şubeleri bulundukları yer ticaret siciline tescil ve ilan olunur. Merkezleri Türkiye dışında bulunan ticari işletmelerin Türkiye’deki şubeleri de ticari işletmeler gibi tescil olunur. Ticari işletmeler kendi merkezlerinin ticaret unvanını şube olduklarını belirterek kullanmak zorundadır. Ticari işletme devredilirse bu devrin kapsamına şubeler de dahildir. Şubenin yaptığı bir işlem için hem şubenin olduğu yer mahkemelerinde hem de merkezin olduğu yer mahkemelerinde dava açılabilecektir.

3.Sınıf Notlarımız İçin Tıklayınız

TTK İçin Tıklayınız

Ticari İşletme

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir