TEK ve ÇİFT MECLİSLİ PARLAMENTO
•———————————————————-•
•Federal devletlerin federal yönetime katılım ilkesinden dolayı çift meclisli olmaları zorunluluk halidir.
•Buna karşın demokratik merkeziyetçilik anlayışını benimseyen sosyalist devler de mutlaka tek meclislidir.
1876’da Kanun-i Esasi ile Osmanlı’da çift meclis uygulama alanı bulmuştu. Meclis-i Umumi çatısı altında oluşturulan ayanlar heyeti ve mebuslar heyeti vardı. Heyet-i Ayan mensupları padişah tarafından ve elit tabakadan seçilmekteydi. (2. Meclis üyelerinin aristokrat sınıftan olması). Mebusları ise halk erkek vatandaşlar arasından seçmekteydi. /
1921 Anayasası’nda tek meclisli sisteme geçilmişti çünkü Kurtuluş Mücadelesini tek elden yönetmek en doğru karar olacaktı. 24 Anayasası bu geleneği devam ettirdi.
1961 Anayasası’nda ise 1876’da olduğu gibi çift meclisi parlamento benimsendi. (Temsilciler ve Senatörler)
○ 61 Anayasası’nın getirdiği çoğulcu demokrasi anlayışı ülkede kaos yaratmıştı. Bu yüzden 82 Anayasası ile birlikte tekrardan tek meclisli sisteme geçilerek yasamanın kudreti artırıldı. Diğer göze çarpan sebep ise senatörler ile vekiller arasındaki yoğun anlaşmazlıktan dolayı kanun çıkarmanın zora düşmesiydi.
Birinci meclis ile ikinci meclis arasındaki bazı farklar;
II. Meclis üyeleri daha tecrübeli ve donanımlı kişiler tarafından genellikle cumhurbaşkanı tarafından seçilmektedir.
II. Meclisin üye sayısı birincisine göre genellikle azdır.
II. Meclis aristokrat sınıfı temsil ederken I. Meclis halkı temsil eder.
Senatoda dinamizmi sağlamak için üyelerin bir kısmını zamanla yenileme çabası vardır. Örneğin 1961 Anayasası’nda 6 yıl görev yapan senato üyelerinin 1/3’ü her 2 yılda bir yenilenmekteydi.
Ders notu için tıklayınız.(pdf)
Anayasa Hukuku Notları – 1
