TEBLİGAT MASRAFLARI
ÜCRET TARİFESİ (MADDE 3)
“Madde 3 – (Değişik: 6/6/1985-3220/3 md.) Posta ve Telgraf Teşkilatı Genel Müdürlüğünün bu Kanuna göre yapacağı işlerden dolayı alacağı ücretler, bu işletme tarafından ayrı bir tarife ile tespit ve tayin edilir.”
Esas olan PTT eliyle tebligat yapılmasıdır. Kazai mercilerin yapacağı tebligatta karşılanması gereken masraf kalemleri vardır. Bu masraf kalemlerini karşılamakla yükümlü olan şahıs o tebligat işleminden menfaati olan dava ya da takip tarafıdır. Yani menfaati olan taraf masrafı karşılar ve masraf peşin olarak yatırılmalıdır. Masraf karşılanmazsa tebligat işleminin yapılma mecburiyeti ortadan kalkar. Bu da görülecek dava ya da takibin bir sonraki aşamaya intikal edememesine sebep olur.
*menfaati olan taraf masrafları karşılayamayacak durumdaysa ne olur?
- Fakirlik belgesine sahipse
- Yeşil kartlıysa
- Yabancıysa ve bu masrafları şu anda Türkiye’de geçici korumayla bulunduğu için yani mülteci olduğu için karşılayamayacak vb. durumdaysa;
Bu durumda adli yardım müessesesi devreye girer. İlgili merciden tebligat masraflarının o an itibariyle devlet hazinesinden karşılanmasını talep eder. İncelemeyi gerektiren bir durumdur.
MECBURİ MASRAFLARIN KARŞILANMASI (madde 4)
“Tebligat kanunu Madde 4 – (Değişik birinci fıkra: 6/6/1985-3220/4 md.) 6245 sayılı Harcırah Kanunu’nun 49 uncu maddesine göre tazminat alan memur ve hizmetliler dışındaki memurlar vasıtasıyla, bu Kanun mucibince yaptırılacak tebligatlar için tebligat yapana verilecek zaruri masrafların miktarı kendisine tebliğ yapılacak şahsın bulunduğu yerin mesafesine nazaran her mali yılbaşında il idare heyetleri tarafından o ilin gerek merkez gerekse bağlı ilçeleri için ayrı ayrı tespit olunur.
Yukarıdaki fıkraya göre kendilerine zaruri masraf verilen memurlara yaptıkları tebliğ dolayısıyla 6245 sayılı kanun mucibince ayrıca harcırah verilmez.”
- Memur mesaisinden harcıyor
- Muhataba ulaşmak için bir vasıta araç kullanıyorsa
Masraf mutlaka tebliği yapan mercii tarafından karşılanmalıdır. Bu masraf harcamalara göre farklılık göstermektedir.
ÜCRET VE MASRAFIN PEŞİN ÖDENMESİ (MADDE 5)
“Madde 5 – Tarifede yazılı PTT ücretlerini veya dördüncü madde mucibince verilecek zaruri masrafları, hilafına bir hüküm bulunmadıkça tebliğin yapılmasını isteyen peşin olarak öder.
Tebliği çıkaracak merci tarafından tayin olunan mehil içinde gerekli masrafı vermeyen, talebinden sarfınazar etmiş addolunur. Zaruri sebeplerden dolayı bu mehle riayetsizlik halinde yeni bir mehil verilir.”
Masumiyet karinesi gereğince davalı o an aleyhine bir karar çıkmadığından bu masraflarla cezalandırılamaz. İddiada bulunan bu iddiasıyla ortaya çıkmışsa yargılama içindeki harçlar ve diğer masraflarda olduğu gibi tebligat masraflarını da belli bir ölçüde daha davanın başında yatırmalıdır. Bu masraf kalemler yatırılmadıkça davanın açılmış sayılmasında sistemsel olarak engel bulunur.
Bu masrafı verilen zaman içinde karşılamayan kişi talebinden vazgeçmiş sayılır. Eğer bu masrafın karşılanamamasında haklı bir sebep zorunlu bir sebep varsa bu masrafın karşılanması için iddiada bulunan kişiye yeni bir zaman tanınabilir.
5.madde çok önemli bir maddedir. Bu madde yalnızca kazai merciler için değil bunun yanı sıra idari mercilerin yapacakları tebligat işlemlerinde ve mali tebligat işlemlerinde de göz önüne alınması gereken sonuç doğuracak nitelikte bir maddedir.
Burada 34.maddeye de atıfta bulunmak gerekir.
“Tebligat Kanunu Madde 34: Bu fasıl hükümleri adli ve idari kaza mercilerince yapılacak tebligat işlerinde tatbik olunur.
(Ek: 19/3/2003-4829/10 md.) Yukarıdaki fıkra gereğince yapılacak tebligatlara ilişkin giderler 5 inci maddeye göre ödenir. Verilen süreye rağmen ödenmeyen tebligat gideri dava dilekçesinin tebliğine ilişkin ise Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanununun 409 uncu maddesi uyarınca işlem yapılır. Diğer hallerde tebligat konusu talepten vazgeçilmiş sayılır.”
*bahsi geçen 409.madde eski HMK için geçerlidir. 6100 sayılı HMK için ilgili madde 150’dir.
-Ek maddenin getirilme sebebi-
Buradaki sorun şudur; tebliğ masrafını karşılamamış olmasından mütevellit davacı açma iradesini ortaya koyduğu davadan vazgeçebilir mi?
- Böyle bir kabul HMK hükümlerine tamamen aykırıdır. Davanın ikamesine bağlı sonuçlar davanın ikame anı yani davanın açılmış sayıldığı an HMK’da düzenlenmiştir.
6100 sayılı HMK MADDE 118- (1) Dava, dava dilekçesinin kaydedildiği tarihte açılmış sayılır. Dava dilekçesine davalı sayısı kadar örnek eklenir. (2) Dava dilekçesinin kaydına ilişkin usul ve esaslar yönetmelikte belirlenir.
- Davanın açılma anı belirlendikten sonra davacının tek taraflı irade beyanıyla davayı geri çekmesi vazgeçmesi mümkün değildir. (Ok yaydan çıktı artık)
- İşlem yapıldı ve adli makama ulaştı bunun üzerinde tasarruf yetkisi yok artık dava tarafının çünkü bu bir usuli işlemdir.
- 2. Fıkrada şu söylenir; bir dava, dava dilekçesi marifetiyle ve hatta harçlandırılarak ve HMK hükmü uyarınca açılma anına ilişkin hiçbir eksiklik bulunmamak şartıyla kurgulanır. Yani hukuk mahkemesindeki dava ikame edildi açıldı. Tebligat masrafı yatırılmadı (bilinçli veya bilinçsiz)
- 5 ve 34.madde motamot uygulanırsa bu masrafın yatırılması için davacıya süre verilecek bu süre içinde de yatırmazsa davadan vazgeçmiş sayacağız dememiz gerekmektedir.
- Halbuki davadan vazgeçmek için hasmın rızası şarttır.
- Taraf teşkilinin gerçekleştirilmesi şarttır.
- Taraf teşkili gerçekleşmesinden sonra hasmın rızasının açık bir irade beyanıyla dava dosyasına intikal etmesi şarttır.
- Bunların hiçbiri olmaksızın davacının tebligat masrafını yatırmamasıyla vazgeçmiş sayılacağını kabul edersek hala usul sürecinde davacının serbest irade beyanının sonuç doğurma kabiliyeti olduğunu kabul etmiş oluruz bu da usul hukukuna aykırılık teşkil eder. Tezattır.
- Bu sebeple de 34.maddeye ek fıkra getirilmiştir.
TEBLİĞ EVRAKININ ZIYAI HALİNDE MASRAFLAR (MADDE 6)
Madde 6 – PTT İşletmesi (…) (1) mücbir haller dışında herhangi bir sebeple zıyaa uğrayan tebliğ evrakının yeniden tanzim ve tebliği için gerekli masraflar, Posta Kanunu’nun taahhütlü müraselata müteallik hükümlerine göre ödenir. Telgraf servisinde zıya veya gecikme vukuunda Telgraf ve Telefon Kanunu hükümleri tatbik olunur.
Tebliğ evrakı kavramı içine
- Davetiyeler
- Tebliğ mazbatası
- Tebliğ mazbatalı zarf
Girmektedir. Bu belgeler tebligat kanunu tarafından düzenlenmiş belgelerdir. Bu nitelikteki bir belgenin zayi olması halinde masrafların nasıl karşılanacağına 6.maddede değinilmiştir. Tebliğ evrakı kaybedildiği takdirde bu masraflar PTT tarafından karşılanır. Memur eliyle tebligatta ise tebliği gerçekleştiren mercii bu masrafı karşılayıp yeniden o evrakın düzenlenmesini sağlar.
- Mücbir bir halin bulunması ve belgenin bu sebeple zayi olması bu durumun istisnasını oluşturur. Böyle bir durumda herhangi bir sorumluluk olmayacaktır.
UÇAK, TELGRAF VE DİĞER VASITALARLA TEBLİGAT VE ÜCRETLERİ (MADDE 7)
“Madde 7 – Tebligat uçakla veya postada kullanılan diğer seri veya hususi vasıtalarla veya muhtelif işaretli telgraflarla da yaptırılabilir.
Tebliğin bu vasıtalardan hangisiyle yapılacağı alakalının talebi üzerine veya re’sen mahkeme reisi, hâkim veya tebliği yaptıracak diğer merciler tarafından tensip edilir. Bu takdirde bunlara ait ücretler, PTT ücretleri tarifesine göre bu vasıtalarla tebliği isteyenden tebliğ ücretinden ayrı olarak alınır.”
Daha hızlı bir şekilde tebligat işleminin yapılması istendiğinde ekstra masrafın tebliğ mercii tarafından talep edilmesi ve bu talebe uygun bir ödemenin yapılması kaydıyla tebligat bu yollarla gerçekleştirilebilir.
Mercii mutlaka bu maddedeki ekstra hızlı yolun neden tercih edildiğine dair gerekçe göstermesi gerekir. Sebebe dayanmaksızın bu şekilde gerçekleştirilen bir tebliğ işlemi sonrası masraf kalemi talebi geçersizlik ortaya çıkarır.
Bu yöntemlerden birinin kullanılması talebinde şekil şartı yoktur.
Daha hızlı bir tebligatın yapılmasını isteyen kişi (mercii re’sen bu kararı vermemişse) yazılı ya da sözlü beyanla bunu talep edebilir.
