- Milletvekilliğine adaylık, seçilme hakkı kapsamında tüm Türk vatandaşlarına tanınan temel bir haktır.
- Milletvekili adayları bağımsız veya partili olmak üzere ikiye ayrılır.
- Bağımsız adaylık, aday olmak isteyenlerin kendi istekleri ya da belli sayıdaki seçmenin yazılı önerileri ile olabilir.
- Adaylığın seçmenler tarafından önerilmesi halinde, ilgilinin yazılı olarak buna muvafakat etmesi gerekir.
- Milletvekili seçimi sonucunda bağımsız adayın aldığı oy seçilmesine yetmezse, emanete alınan para hazineye gelir yazılır. Ölen veya kanuni süre içinde adaylıktan vazgeçen veya adaylıkları reddedilen veya belirtilen sayıdan çok oy alan bağımsız adaylara ve kanuni mirasçılarına seçimden sonra müracaat etmeleri halinde emanetteki para geri verilir.
- Siyasi partiye kayıtlı olmayan kimselerin de bağımsız aday olarak bir parti listesinden aday gösterilmesi mümkündür.
- Siyasi parti adaylığı, önseçim veya parti organlarınca belirleme yöntemine göre ikiye ayrılır. Bunların tercihi siyasi partinin takdirindedir. Partiler adaylarını tüzüklerinde belirleyeceği herhangi bir yöntemle belirleyebilir, seçebilir.
- Adaylar parti organlarınca; parti merkezi tarafından, partili delegeler tarafından, parti üyelerinin bütünü tarafından olmak üzere üç yöntem ile belirlenebilir.
- Partili delegeler tarafından aday belirleme sürecinde delegeler adayları seçer.
- Partiye kayıtlı tüm seçmenlerin bir ön seçimi ile de adaylar belirlenebilir. Türkiye’de çok partili hayata geçirdikten sonra ön seçim de uygulanmıştır.
- Siyasi partiler önseçim ya da aday yoklaması yaptıkları seçim çevresinde, toplam TBMM üye tam sayısının %5’ini aşmamak üzere ilinin seçim çevresini, aday listesindeki sırasını, önseçim veya aday yoklaması en az 30 gün içinde YSK’ ya bildirmek koşulu ile ‘merkez adayı’ gösterebilirler.
Ders notu için tıklayınız.(pdf)
Anayasa Hukuku Notları -11
