TANZİMAT DÖNEMİ
Tanzimat Dönemi.
GHH( Gülhane Hatt-ı Hümayun ) ile Tanzimat aynı kavramlar değildir.GHH,yönetim ilkelerine ayrılmış bir
kılavuz ve haklar belgesidir.Tanzimat idari,mali,siyasi,diplomatik alanlarda geniş bir uygulama dönemidir.
Gülhane Hatt-ı Hümayunun Özellikleri
GHH ile gelen yeni yasalarla özellikle can,namus,haysiyet korunmasını,mal güvenliğini,vergilerin yeniden
düzenlenmesini,askerliğin belirli bir düzene koyulmasını amaçlar.
GHH yabancı devletlere haber verilerek bildirim usulü izlenmiştir.Uluslararası hukuk açısından güvence
vermese de siyasi ve diplomatik yönden dikkat çekicidir.
Yeni yönetim usulleri : Devlet yönetimiyle ilgili ana düşünce iktidarın kendini sınırlaması bu bir çeşit yasa
üstünlüğü anlamına gelir.
Yasal yönetime geçiş : Keyfi cezalara son vermek,duruşmaların açık olması,askerlik görevinin yeniden
düzenlenmesi
Yasaların hazırlanma usulünde yenilik : Kolektif usul kurallar,danışma yöntemi,meclisler
Haklar ve dokunulmazlıklar : Eksik ama derli toplu ilk Osmanlı listesidir.
Tanınan haklar : Kişi dokunulmazlığı ve güvenliği, mal güvenliğinin korunması , askerlik , can ve mal
güvenliği
Eksik olan haklar : Düşünce , basın , dernek , toplanma , sözleşme , ticaret , sanayi özgürlükleri
GHH, Fransız İnsan hakları ve yurttaşlık belgesi ile benzerlikler içerir.
Yaptırım ve Güvenceler :
• GHH ile, Osmanlı devlet düzeninde ilk defa olarak bir padişahın kendi iradesiyle kendi yetkilerini
sınırlandırması
• Getirilenlerin güvencesi olarak yemin , kendi kendini sınırlamanın tipik yoludur.
Hukuki Niteliği: Anayasa olmasa bile anayasal niteliktedir.Berat, ferman , beyanname de denmiştir.
GHHye anayasal niteliği veren hususlar şunlardır : Hükümdarın ve hükümetin keyfi işlerine son verilmesi , halkın haklarının eşit olarak tanınması , meclisin yasa hazırlama ve devlet giderlerini denetlemeyle görevlendirilmesi , padişah ve devletin ilerigelenlerinin yemini Uygulama : Takvim-i Vakayi ( Resmi Gazete ) de GHH yayımlanmıştır.Vergi ve askerlik dışında kalan konularda GHHnin hemen uygulanmaya geçileceği bildiriliyordu.
Tepkiler : İlk başta halk kesimlerinde umut ve sevinç yarattı.Eski rejimin kurallarına ve istibdada alışmış
devlet ilerigelenlerini ve taşra yöneticisi bu yeniliği sindirememişti.
ISLAHAT FERMANI : GHH uygulanması için çıkarıldı.1856 Paris Konferansı öncesinde Osmanlıyı Rusyanın müdahalelerine karşı
korumanın bedeli Avrupa devletlerine kabul edilme şartı olarak Batı devletleri bazı şartlar öne sürdüler.
Islahat fermanının hedefi, müslümanlarla diğer uyruklularla her yönden eşitlik sağlamaktı.Bir başka önemi
de yabancılara tanınan ekonomik hal ve kolaylıklardır.
Islahat fermanı genel olarak Hristiyanların anayasal gelişmelerinin başlangıcıdır.Bu belge bir ulusal
bağımsızlık bildirgesidir.
Tanzimat Dönemi.
