TAKSİR
Kişinin dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılığı dolayısıyla bir
davranışın suçun kanuni tanımındaki neticesi öngörülmeyerek
gerçekleştirilmesine taksir denir.
Özen yükümlülüğüne dikkat
edilmemesiyle gerçekleşen suçlardır taksirli suçlar. Kişi dikkat ve
özen yükümlülüğüne aykırı davranıp kanunda düzenlenen suç tipinin
neticesini gerçekleştiriyorsa taksirle davranmış olur. Taksirle işlenen
fiiller kanunda açıkça belirtilirse cezalandırılabilir ve suçların taksirle
işlenmesi istisnadır.
Taksirli suçlar kasten işlenen suçlarla birlikte
ceza hukukunda ikinci büyük suç grubunu oluştururlar. Taksirin esası
objektif özen yükümlülüğüdür. Objektif özen yükümlülüğünü ise
makul özeni ve dikkati gösteren kişinin somut olayda nasıl
davranacağı oluşturur. Taksir, bilinçli taksir ve basit(adi) taksir
olarak ikiye ayrılır.
a)Basit(Adi) Taksir: Dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılıktır. Bu
aykırılık sebebiyle netice öngörülemez(Bilmenin daha az yoğunu
öngörmedir).Dikkatli ve özenli bir kişi o durumda nasıl davranırdı,
neticeyi öngörebilir miydi sorusu sorulur. Örneğin, gerekli iş
güvenliği önlemlerini almayarak işçi çalıştıran işveren, iş kazası
neticesinde yaralanmaya neden olursa basit taksirle insan yaralama
suçu işlemiş olur.
b)Bilinçli Taksir: Dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırı davranılırken
netice öngörülür fakat neticenin gerçekleşmesi istenmez.Burada netice
fail tarafından öngörülür fakat neticenin meydana gelmeyeceğine dair
bir güven söz konusudur. Örneğin, sollama yasağı bulunan bir yolda
sollama yaparak ölüme neden olan kişi bilinçli taksirle ölüme neden
olma suçu nedeniyle cezalandırılır. Çünkü bu sollamayı yaparken
karşıdan bir araba gelirse hemen arabaların arasına gireceğine dair
failde bir güven mevcuttur.
Olası Kast-Bilinçli Taksir Ayrımı: Fail, her şekilde bu hareketi
gerçekleştirirdirm diyorsa olası kast; neticenin gerçekleşeceğini
bilseydim hareketi gerçekleştirmezdim diyorsa bilinçli taksir söz
konusudur. Daha açık bir ifadeyle her ikisinde de öngörme vardır ama
olası kastta öngörülen netice kabullenilir(olursa olsun), bilinçli
taksirde ise öngörülen netice istenmez(umarım olmaz) ve
gerçekleşmeyeceğine bir güven vardır.
TCK m.22: (1) Taksirle işlenen fiiller, kanunun açıkça belirttiği hallerde
cezalandırılır. (2) Taksir, dikkat ve özen yükümlülüğüne aykırılık dolayısıyla,
bir davranışın suçun kanuni tanımında belirtilen neticesi öngörülmeyerek
gerçekleştirilmesidir. (3) Kişinin öngördüğü neticeyi istememesine karşın,
neticenin meydana gelmesi halinde bilinçli taksir vardır; bu halde taksirli suça
ilişkin ceza üçte birden yarısına kadar artırılır. (4) Taksirle işlenen suçtan dolayı
verilecek olan ceza failin kusuruna göre belirlenir. (5) Birden fazla kişinin
taksirle işlediği suçlarda, herkes kendi kusurundan dolayı sorumlu olur. Her
failin cezası kusuruna göre ayrı ayrı belirlenir.
