Parti Kapatma…
*Siyasi partiler, devletin ülkesi, milletiyle bütünlüğüne aykırı davranamaz. Federal yapıyı
savunamaz.
*Monarşik partiler yasaktır.
*Laiklik esastır.
*Sınıf-zümre egemenliği yasaktır.
*Diktacı ve total partiler yasaktır.
*Siyasi partiler ticaret yapamaz.
*Siyasi partiler, yabancı ülkeden mali yardım alamaz.
*** Anayasada bulunmayan sebeple parti kapatılamaz.
***Bir partinin kapatılmasına Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısının açacağı dava üzerine AYM
karar verir.
***Anayasa Mahkemesi’nin ceza muhakemesi kanununu uygulamamasının sebebi partileri
daha kolay kapatabilmektir.
SİYASİ PARTİ YASAKLARI 3 GRUPTUR :
1) AMAÇ YASAĞI ( 1982/68 oku)
*Demokratik devlet düzeni korunacak,
*Milli devlet korunacak,
*Atatürk ilke ve inkılapları korunacak,
*Partiler, güvenlik kuvvetlerinin görevlerini üstlenmeyecek.
2) ÇALIŞMA YASAĞI (1982/69 oku)
*Parti içi düzenlemeler demokrasi esaslarına uygun olacak,
*Partiler ticari faaliyette bulunmayacak,
*Mali denetimi Anayasa Mahkemesi yapacak.
3) ÖRGÜTLENME YASAĞI
Odak hali?
-Parti üyeleri, ciddi ve yoğun bir şekilde yasakları işliyor ve parti bu durumu kabul
etmiş ise,
-Partinin yetkilileri de bu durumu açıkça veya örtülü olarak kabul etmiş ise,
- 2 şartın olmasıyla odak hali gerçekleşmiş olur.
*Anayasa Mahkemesi, partiyi kapatmak yerine işledikleri fiillere göre Devlet
yardımından yoksun bırakabilir.
*Kapatılan bir partinin başka bir isim altında kurulması yasaktır.
*Partinin kapatılmasına neden olan üyeler, karar Resmi Gazetede yayınlandıktan
5 yıl içinde başka bir partinin kurucusu, üyesi, yöneticisi, denetçisi olamaz.
SERBEST OLAN PARTİ FAALİYETLERİ
1) Yurt dışında teşkilatlanıp, faaliyet yapabilirler.
2) Kadın – gençlik kolu vb. kuruluşlar yapabilirler.
3) Vakıf kurabilirler.
4) Dernek, sendika, vakıf, meslek kuruluşları ile ilişki kurabilirler ve maddi yardım
alabilirler.
Avrupa’da Parti Kapatma
*** HERRİ BATASUNA-BATASUNA davası terörle bağlantılı, ilişki içindeki partilerin
yasaklanabileceğine dair Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi tarafından açıklanmış ilk somut
hükümleri içermektedir.
Türkiye’de Parti Kapatma
*** 10 parti hiç eylemi olmamasına rağmen sadece tüzük ve programı, 14 parti ise eylemleri
sebebiyle kapatıldı.
*** Anayasa Mahkemesi 1961 anayasası döneminde 6, 1982 anayasası döneminde 18 parti
kapatmıştır.
*** Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne göre terörle parti ilişkisi varsa parti kapatılabilir.
Fakat sadece etnik kimlik iddiasıyla kurulan parti sırf bu sebeple kapatılamaz. Avrupa İnsan
Hakları Mahkemesi, Türkiye’deki hemen tüm parti kapatmalarını Avrupa İnsan Hakları
Sözleşmesine aykırı bulmuştur.
