- Milletvekili seçim çevresi, milletvekilinin seçileceği coğrafi bölgeyi ifade eder. Seçim çevrelerinin belirlenmesinde genelde üç sistem görülür.
Bunlar:
- Milli Çevre Sistemi: Ülke tek bir seçim çevresi olarak kabul edilir. Çok partili hayatta liste yöntemi çoğunluk sistemi ile bağdaşmaz. Çoğunluğu elde eden parti, tüm milletvekillerini kazanır. İktidar-muhalefet ilişkisi kalkacağından liberal sistem ile bağdaşmaz.
- Dar Çevre Sistemi: Dar bölge ya da tek isimli seçim de denir. Seçim çevresi, yalnızca bir milletvekili çıkaracak şekilde oluşturulur. Çoğunluk sistemine uygundur.
- Geniş Çevre Sistemi: Birden çok milletvekilinin seçilebildiği bölgeyi ifade eder.
- Türkiye’de her bir il bir seçim çevresidir. Her muhtarlık bir seçim bölgesidir. Her seçim bölgesi gerektiği kadar sandık bölgesine ayrılır.
- İllerin çıkaracağı milletvekili sayısının tespitinde her ile önce bir milletvekili verilir.
- Son genel nüfus sayımı ile belli olan Türkiye nüfusu, birinci fıkradaki illere verilen milletvekili sayısı çıkarıldıktan sonra kalan milletvekili sayısına bölünmesi suretiyle bir sayı elde edilir.
- İl nüfusunun bu sayıya bölünmesi ile her ilin ayrıca çıkaracağı milletvekili sayısı bulunur.
- Nüfusu milletvekili çıkarmayan illerin nüfusu ile artık nüfus bırakın illerin nüfusu büyüklüklerine göre sıraya konur.
- İlk hesapta iller arasında bölüştürülmemiş olan milletvekilleri bu sıraya göre dağıtılır.
- Son kalan milletvekilinin verilmesinde iki veya daha fazla ilin nüfus veya nüfus artığı
göstermesi halinde bunlar arasında isim çekilir.
- Yapılan tespit sonucunda çıkaracağı milletvekili sayısı birden on sekize kadar olan iller bir seçim bölgesi sayılır on dokuzdan otuz beşe kadar olan iller iki, otuz altı ve daha fazlası üç seçim çevresine bölünür.
- Bu seçim çevresi, numara sırasına göre adlandırılır.
Ders notu için tıklayınız.(pdf)
Anayasa Hukuku Notları -10
