HUKUKİ OLAY KAVRAMI
Hukuki olay, kendisine hukuk düzeni tarafından sonuç bağlanmış olaylardır. Hukuki olay
geniş anlamda kullanıldığı zaman bunun içine hem insan iradesinin ürünü olan olaylar hem de irade
haricinde vuku bulan olaylar girmektedir.
Hukuki olay içinde yer alan hukuki filler insanların davranışlarından oluşur. Kendilerine hukuki
netice bağlanan insan fiilleri hukuki fiil adını almaktadır.
Hukuki fiil kavramı içinde hukuka uygun fiiller ve hukuka aykırı fiiller yer alır. Hukuka uygun
fiiller ise, dar anlamıyla hukuki fiiller ve hukuki muameleler bulunmaktadır.
Hukuka uygun olmayan fiiller kendi içinde haksız fiil ve borca aykırılık olarak ayrılmaktadır. İnsan
iradesiyle, hukuk düzeninin izin vermediği, yasakladığı bir davranışta bulunursa, bir davranış
kuralını muhalefet ederse haksız fiil işlemiş olur.
HUKUKİ İŞLEM KAVRAMI
Hukuki işlemlerle haklar elde edilir, borç altına girilir.
Romalılar hukukun soyut kavramlarına değil, somut muamelelerine itibar ettiklerinden somut işlem
olarak altım-satım, kullanma ödüncü (âriyet), sözlü vaad (stipulatio) ile daha fazla ilgilenmişlerdir.
Hukuki muamelenin esası şudur: bir kimse, arzu ettiği bazı hukuk sonuçların doğmasını isterse o
yöndeki iradesini açıklar. Yalnız, muamelenin geçerli sonuç doğurabilmesi için, açıklanan irade,
hukuk düzenlemesinin bu konuda yetki veren bir kuralına dayanmalıdır.
Meselâ, hukuk düzenlemesi insan ticaretini yasak ettiğinden, o yolda yapılan irade beyanları geçerli
olmaz.
Hukuki işlem belli bir hukuki sonuca yönelmiş irade beyanı olarak tanımlanmaktadır. Hukuki işlem
bir hakkın veya hukuki ilişkinin tesisi, değiştirilmesi veya ortadan kaldırılması gibi bir hukuki
neticeye varmak için bir veya birden fazla kişinin irade beyanında bulunmasını ifade eder.
! Her hukuki muamele mutlaka en az bir tane irade açıklaması içerir.
Belli bir sonuç üzerinde oluşmuş irade, dış dünyaya bu iradenin anlaşılmasına yarayacak bir
biçimde açıklanmalıdır.
! İrade beyanı sarih (açık) veya zımni (örtülü) olabilir.
!! Susmak, aslında anlam ifade etmeyen bir tutum olduğundan, olumlu veya olumsuz bir irade
beyanı olduğunu söylemek mümkün değildir. Ancak bazı şartlar susmaya bir anlam verebilir. Eğer
kanunen itiraz etmesi gereken bir hususta, ilgili hiçbir şey söylemiyorsa, kabul etmiş sayılır.
