ROMA HUKUKU’NA GENEL BAKIŞ:
Roma hukuku Roma Devleti’nde M.Ö 754- M.S 565 yılları arasında uygulanan hukuktur.
Roma Devleti 1453 yılında sona ermiştir. Roma Devleti’nin 1453 yılında sona ermesine rağmen Roma Hukuku’nun M.S 565 yılına kadar sürmesinin en önemli sebebi, bu yıldan sonra Roma Hukuku’nun giderek bozulması ve asıl benliğinden uzaklaşmasıdır.
Roma İmparatoru Iustinianus bu durumdan rahatsız olmuş ve Roma Hukuku’nu roparlamaya yönelik adımlar atmıştır. Bunun en güzel örneği Corpus Iuris Civilis adında çıkardığı hukuk külliyatıdır.
Bu hukuk külliyatının amacı eski hukuk kuralları toplamak ve ihtiyaca uygun yeni kurallar eklemektir.
ROMA HUKUKU’NUN ÖNEMİ
Roma hukuku aslında bugün birçok ülkenin hukukunun atasını oluşturmaktadır. Özellikle bu durum Avrupa ( Kara Avrupası ) ülkeleri için rahatlıkla söylenebilmektedir.
Romalı hukukçuların hukuki düşüncenin temellerini atan kişiler olması, olayların hukukiyetinin belirlenmesi alanındaki uygulamaların öğrenilmesi ve bunların günümüz hukukunda hala etkin bir rol alıyor olması roma hukukunun birçok ülkenin hukukuna temel oluşturmasında etkili olmuştur.
Aynı zamanda hukuk kurallarının yorumlanması yoluyla toplumun ihtiyaçlarına uygun çözümler getirilmesinde Romalı hukukçular başarılı olmuşlardır.
Örneğin ; Roma Medeni Kanunu diyebileceğimiz Ius Civile’ yi oluşturmuşlardır
Ius Civile’nin oldukça katı ve şekli ön planda tutan hükümleri bulunduğundan hakkaniyete aykırı sonuçlar doğurmaktaydılar. Buna engel olmak amacıyla hukuk uygulayıcısı olan Preator’lar Ius Civile’yi yumuşattılar.
ROMA DEVLETİ’NİN KURULUŞU, GELİŞİMİ VE TOPLUM YAPISI:
Roma Devleti gens adı verilen topluluklardan oluşmaktadır. Gens’ler aynı atadan geldiklerine inanan ailelerin oluşturdukları büyük topluluklardır
Aile, Gens’lerin temelini oluşturmaktadır.
Aileler tıpkı devlet gibi örgütlenmişlerdir.
Ailelerin başında Pater Familias yani aile babası vardır. Aile babasının hakimiyeti altında olanlar ise Filius Familias yani aile evlatlarıdır.
Pater Familias sadece erkeklerden oluşabilmekteydiler.
GENS
- Gens’ ler iki sosyal sınıfa ayrılmıştır.
- Bunlar Patroni’ler ve Cliens’lerdir.
- Patroni’ler ( Patriciuslar, patriciler) asilzade sınıftır ve Gens’lerle aynı soydan gelirler.
- Cliens’ ler ise Patronilerin sahip olduğu hiçbir hakka sahip olmayan sınıftır.
Her Gens’in kendine ait arazisi vardır ve Gens’in başında ise dini, askeri, kazai alanda yetki sahibi olan Dux veya Princeps adında şefler vardır.
GENS < CURİA < TRİBUS < CİVİTAS
Civitas’ın başında ise askeri, dini, kazai anlamda yetkili olan Rex adı verilen kral vardır.
Civitas daha sonra nereden geldiği belli olmayan bir grup kişinin akınına uğradı. Bunlar PLEB ( AVAM ) adı verilen Patricii’lerin hiçbir hakkına sahip olmayan yeni bir sosyal sınıftır.
Civitas şeklinde örgütlenmiş halkın devlet olarak ortaya çıkması ise Etrüskler’in İtalya’nın değişik bölgelerine gelerek yerleşmelerinden sonra gerçekleşti.
Etrüskler Orta Asya’dan geldiğine ve Türk olduklarına inanılan bir topluluktur.
Etrüskler kısa zamanda bölgeyi ele geçirdiler ve yeni bir site ( civitas ) kurdular.
Bu şehre Irmak Şehri anlamına gelen RUMON adı verildi.
Etrüsklerin Yunanlılarında desteklediği bir ayaklanmayla son buldu.
Bu ayaklanmadan sonra Cumhuriyet adı verilen bir döneme girildi ancak bugünkü Cumhuriyet Dönemine ve olgusuna benzememektedir.
Cumhuriyet Dönemi, devletin güç sahibi olduğu ve Roma’nın geniş sınırlara ulaştığı bir dönemdir.
Bu dönemde Roma ile Kartaca arasında PÖN SAVAŞLARI meydana geldi. Bu savaşların temelinde buğday sorunu yatmaktadır.
Roma Hukuku’na Giriş
Roma Hukuku’na Giriş
