Roma Borçlar Hukuku’na Giriş
BORÇLAR HUKUKUNUN ÖNEMİ
- Özel hukukun borç ilişkilerini düzenleyen kısmını borçlar hukuku oluşturur.
- Borç ilişkileri sayılamayacak düzeyde olduğu için borçlar hukuku daha çok genel ilkelerle belirlenir.
- Hukukun diğer dalları eski çağın başka topluluklarında da fazlasıyla gelişmiştir ancak Romalılar borçlar hukuku kısmında herkesten fazla ilerleme kaydetmiştir.
BORÇ KAVRAMI VE BORCUN YAPISI
- Borç kavramı romada ”obligatio” olarak tanımlanmıştır.
- Borçlar hukuku ıus in personam olarak ifade edilen kişilere ilişkin hukukun içinde yer almaktadır. Borç ilişkilerini actio in personam’lar korur.
- Borç nedir, borcun kökeni nereden gelir soruları için iki ana teori vardır: 1-) Borcun başlangıcı suç ve haksız fiilerde aranır. 2-) Borcun başlangıcı tarafların anlaşması(akit)’dır.
- Roma’da borç miktarı önemli değildir. Her borç için sorumluluk aynıdır. Şahısla sorumluluk söz konusudur. Bu durum bir süre sonra malvarlığıyla sorumluluk haline gelmiştir. Malvarlığıyla sorumluluk başlarda külli iken zamanla cüzi hale gelmiştir.
- Borçlu olan kişi kendi şahısvarlığını borçlu olduğu kişiye bağlardı. Borcun ödendiği durumda bu durum sona ererken ödemediği durumda alacaklı borçluya istediğini yapabiliyordu. İlerleyen süreçte borçlunun hakimiyet altına girmesi borcun ödenmemesi durumda gerçekleşmiş, borcun süresi gelene kadar borçlu serbest olmuştur.
- Alacaklı borçlu karşısında bir statü elde etmekteydi. Alacaklı borçluyu gerçek zincire bağlayıp kendisine tutsak ediyordu(ligare). Bir süre sonra bu durum ortadan kalkıp zincirin görünmez hali dahil olmuştur.
- Şahısla sorumlulukta zincir gerçek bir zincirken malvarlığıyla sorumlulukta hukuki zincirdir.
- Borç ilişkisi ve borç kavramı birbirinden farklıdır. Borç ilişkisinde iki taraf vardır. Bunlardan biri diğerini bir şeyi verme,yapma yükümlülüğü altına sokar. Bu ilişkinin temelini oluşturan şeye ”borç” denir.
- Borcu sona erdiren nedenlerle borç ilişkisini sona erdiren sebepler birbirinden farklıdır.
- Roma Borçlar
