ORTAÇAĞDA FELSEFİ DÜŞÜNCENİN KAYNAKLARI
Ortaçağ, Roma İmparatorluğu’nun Doğu Roma ve Batı Roma diye ikiye ayrılması ile İstanbul’un fethinin gerçekleşmesi arasındaki dönemdir.
Ortaçağ’ın düşünsel kaynakları; ilkçağın stoacı görüşleri, Platon’un, Aristoteles’in, Romalı hukukçuların görüşleri ve hristiyanlık ilkeleridir.
Stoa anlayışa göre insan aklı, bütün insanlarda aynı şekilde beliren ve onları birbirine bağlayan evrensel bir güçtür.
Ortaçağ’da ticaret ve şehir hayatı sönümlenmiştir. İnsanlar iç ve daha yüksek kesimlerde kalmış ve bu nedenle kapalı tarım ekonomisi söz konusu olmuştur.
Tarım toprakları senyörlerin mülkiyetidir. Senyörler arasındaki mücadele, toprağın üzerinde yaşayan serfler ve onların emekleri hakkındadır.
Para ekonomisinin hakim olması ile ticaret hareketlenmiş ve zenginleşen bir sınıf olarak burjuvazi ortaya çıkmıştır.
Ortaçağ üzerinde İslam medeniyetinin de etkisi vardır.
Farabi ve İbn-i Rüşd’ün eserleri Latince’ye çevrilmiştir. Bu durum Avrupa’da Aristoteles ve Platon’un düşüncelerinin yeniden hayat bulmasına ve bir “Erken Aydınlanma” yaşanmasına sebep olmuştur.
Ortaçağ’ı etkileyen bir diğer önemli husus, Kilisenin etkisidir.
Ortaçağ felsefesi ikiye ayrılır. Ortaçağ’ın Hristiyan teolojisinin etkili olduğu felsefe yaşamının ilk dönemine patristik, bu tarihten sonra ortaçağın sonuna kadar süren ikinci dönemine skolastik dönem denir.
PATRİSTİK FELSEFE
- Bu dönemde, Hristiyan inancı, önceki pagan inanç sahiplerine karşı savunulma ve topluma yerleştirilmeyi amaçlar. Patristik felsefe Platon düşüncelerinin ağırlık taşıdığı bir dönemdir.
SKOLASTİK DÖNEM
- Skolastik dönemde felsefi olarak savunulan ve kanıtlanan Hristiyanlığın sistemleştirilmesidir.
- Skolastik, bütün ortaçağı kaplar. Skolastiğin ayırt edici niteliği dogmatik oluşudur.
- Belli bir konuyu incelemek demek, o konuda Aristoteles’in, ne yazdığını okumak demektir. Daha derin bir inceleme, Aquino’lu Thomas’nın, Aristoteles’in bu yazısı üstüne ne yazdığını okumak demektir.
- Bu dönemde hiçbir kişisel görüş, tartışma, kuşku ve kurcalamaya izin yoktur.
- Bu çağın hemen bütün düşünürleri din adamlarıdır.
ORTAÇAĞ FELSEFESİ ÖZELLİKLERİ
- Ortaçağ felsefesi dünyevi bir felsefe değildir. Öte dünyadaki mutluluğu amaçlar.
- Ortaçağ felsefesi özellikle Platon’un etkisiyle, öteki dünyaya ulaşmayı amaçlar.
- Platon ve Aristoteles, Ortaçağ dönemlerini çok etkiler.
- Dine dayalı bir dönem olmasına rağmen Antik yunan döneminin etkisi de vardır. Antik Yunan ile dinin çatıştığı noktalarda din tercih edilmiştir.
- Ortaçağ felsefesi durağan ve dogmatiktir.
- Ortaçağ filozofu yeni ve farklı bir şey aramaz, var olanı sistemleştirmeye çalışır. Antik Yunan’da ise düşünce dinamik ve sabit olmayan bir özelliğe sahiptir.
