OLAĞAN DÖNEM KANUN HÜKMÜNDE KARARNAMELERİ
Mevcut anayasamızda kanun hükmünde kararnamelerle ilgili bir düzenleme bulunmamaktadır çünkü 2017 Anayasa değişikliği ile 1982 Anayasası’ndan çıkarılan 91. Maddede KHK’ların içerik ve işleyişi ile ilgili hükümler bulunmaktaydı.
Mülga Madde 91 – Türkiye Büyük Millet Meclisi, Bakanlar Kuruluna kanun hükmünde kararname çıkarma yetkisi verebilir. Ancak sıkıyönetim ve olağanüstü haller saklı kalmak üzere, Anayasanın ikinci kısmının birinci ve ikinci bölümlerinde yer alan temel haklar, kişi hakları ve ödevleri ile dördüncü bölümünde yer alan siyasi haklar ve ödevler kanun hükmünde kararnamelerle düzenlenemez. Yetki kanunu, çıkarılacak kanun hükmünde kararnamenin, amacını, kapsamını, ilkelerini, kullanma süresini ve süresi içinde birden fazla kararname çıkarılıp çıkarılamayacağını gösterir. Bakanlar Kurulunun istifası, düşürülmesi veya yasama döneminin bitmesi, belli süre için verilmiş olan yetkinin sona ermesine sebep olmaz. Kanun hükmünde kararnamenin, Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından süre bitiminden önce onaylanması sırasında, yetkinin son bulduğu veya süre bitimine kadar devam ettiği de belirtilir. Sıkıyönetim ve olağanüstü hallerde, Cumhurbaşkanının Başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulunun kanun hükmünde kararname çıkarmasına ilişkin hükümler saklıdır. Kanun hükmünde kararnameler, Resmi Gazetede yayımlandıkları gün yürürlüğe girerler. Ancak, kararnamede yürürlük tarihi olarak daha sonraki bir tarih de gösterilebilir. Kararnameler, Resmi Gazetede yayımlandıkları gün Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulur. Yetki kanunları ve bunlara dayanan kanun hükmünde kararnameler, Türkiye Büyük Millet Meclisi komisyonları ve Genel Kurulunda öncelikle ve ivedilikle görüşülür. Yayımlandıkları gün Türkiye Büyük Millet Meclisine sunulmayan kararnameler bu tarihte, Türkiye Büyük Millet Meclisince reddedilen kararnameler bu kararın Resmi Gazetede yayımlandığı tarihte yürürlükten kalkar. Değiştirilerek kabul edilen kararnamelerin değiştirilmiş hükümleri, bu değişikliklerin Resmi Gazetede yayımlandığı gün yürürlüğe girer.
2017 Anayasa değişikliği öncesi KHK çıkarılmasının işleyişi;
. TBMM, çıkarılması istenilen konuda bakanlar kuruluna 3 yıl süreli KHK çıkarma yetkisi tanıyıp bu KHK’nın kapsamı, ilkeleri, verilen 3 yıl sürenin içinde birden fazla çıkarılabilme yetkisini verir.
. Bakanlar kurulu TBMM’nin tanıdığı bu yetki kanunu ile KHK çıkarır ve aynı gün hem yürürlüğe sokar hem resmi gazetede yayımlatır hem de meclisin onayına sunar.
. TBMM bunu ya görüşerek ister onaylar ister onaylamaz ya da görüşmeden yürürlükte kalmasına müsaade eder.
=> 2017 Anayasa değişikliği ile 91. Maddeyi yürürlükten kaldırdıktan sonra anayasaya geçici madde ekleyerek yürürlükte olan ve kalmaya devam edecek olan KHK’ların her zaman somut norm denetimine açık olacağı AYM tarafından belirtilmiştir.
=> AYM 1990 yılında verdiği bir kararında KHK ve yetki yasasına ilişkin önemlilik, ivedilik ve gereklilik kriteri getirmiştir. AYM’nin getirdiği bu kararla KHK ve yetki yasası sayısında önemli düşüş olmuştur.
=> Sonrasında AYM 2011 yılında verdiği bir başka karar ile daha önce getirdiği önemlilik, gereklilik ve ivedilik kriterlerini aramayacağını ve bu içtihadından döndüğünü duyurmuştur.
=> AYM anayasadan 91. Madde kalktıktan sonra KHK’lara norm denetimini yaparken şöyle bir görüş ve yol benimsemiştir: Oluşturulduğu süreçte geçerli olan yetki kuralları esas alınarak oluşturulduğu için bu unsura ilişkin denetimin –yürürlükten kalkmış olsa dahi- o tarihteki kuralların esas alınarak yapılacağı şeklindedir.
