Non-Governmental Organisations(NGO)
Örneğin; Greenpeace-Uluslararası Af Örgütü-İnsan Hakları İzleme Örgütü-Sınır Tanımayan Doktorlar-Sea Shepherd
-Hükümetler arası olmayan örgütlerdir.
-Uluslararası Hukukun kişileri; devletler, uluslararası örgütler, bazen bireyler
-NGO’lar uluslararası nitelikte faaliyet gösterseler de bu hükümet dışı örgütler uluslararası hukukun kişisi değillerdir.
>NGO’ların kurucu andlaşmaları yoktur.
>NGO’lar uluslararası kişilerin devlet dışı aktiviteleridir.
-NGO’lar uluslararası sivil toplumu oluşturur ve kolektif olarak bireylerin haklarını savunur.
>Kuruldukları/faaliyet gösterdikleri devletlerin hukuklarına tabii olarak çalışmalarını yürütürler.
NGO’LARIN KATKILARI:
1-Yeni uluslararası hukuk kurallarının oluşumunda uluslararası rol oynarlar. (uluslararası konferanslar düzenleyip konferanslarda verilerini sunuyorlar, örneğin küresel ısınmayla ilgili Greenpeace ciddi anlamda katkılıdır.)
2-Yeni uluslararası hukuk kurallarının oluşumunda ulusal düzeyde rol oynarlar.(Afrika’daki çölleşmeyle ilgili)
3-Uluslararası kanıt toplama ve takip/denetim fonksiyonu gerçekleştirebilirler.
>En çok faaliyet gösterdikleri konular; çevre, insan hakları, uluslararası ticaret alanlarında kamu bilincini yükseltiyorlar.
>Hem kuralların oluşumunda hem de uygulanmalarında etkililer.
>Soft law’da (esnek hukukta) da NGO’lar önemli rol oynar.
>Evrensel İnsan Hakları Beyannamesi BM Genel Kurul’da itirazsız kabul edilmiştir, bağlayıcı bir metin değildir. (Genel Kurul’da kabul edildiğinden tavsiye niteliğindedir.)
>Çevre hukukunda da soft law uygulanıyor. (örneğin Rio bildirgesi)
-Uluslararası alanda hak ve borç sahibi olamazlar.
-Doğrudan doğruya uluslararası mahkemeye taşıma hakları yok ancak ‘Amicus Curiae Briefs’ adı verilen raporlar sunabilirler.
Önemli bazı davalar:
>Rainbow Warrior davası: Yeni Zelanda-Fransa arasında, Greenpeace’in Rainbow Warrior gemisi Fransa’nın nükleer denemelerini protesto icin bölgeye gidiyor. Fransız iki dalgıç Yeni Zelanda’nın limanına demirlemiş geminin altına bomba yerleştiriyor gemiyi batırıyor. (Yeni Zelanda’nın egemenlik yetkileri ihlal edilmiştir.) Gemi Greenpeace’in gemisi ama burada uyuşmazlık devletler arasında gerçekleşmiştir. NGO uluslararası hukuk kişisi olsaydı uyuşmazlığın taraflarından biri olurdu ama değil.
>Greenpeace’in yine çevreye ilişkin bir protestosu sırasında aktivistlerinin tutuklanmasıyla ilgili; Rusya’nın kuzey kutbunda doğalgaz arama faaliyetleri protesto edilmiş. Rusya Greenpeace’in gemisi olan Arctic Sunrise’daki herkesi tutukluyor, eylemcilere “deniz haydutluğu” suçlamasıyla dava açıyor.
Hollanda-Rusya arasında dava açılıyor. Çünkü gemi Hollanda siciline kayıtlı, geminin bayrak devleti Hollanda. Geminin tutuklanan personelinin derhal serbest bırakılması söyleniyor.
>Kitaplarda Uluslararası Kızılhaç(ICRC) NGO sayılıyor ama ICRC sui-generis(kendine has) bi yapıya sahiptir. NGO ya da IGO(Inter-governmental Organisations) değildir.
