Nişanlılığın Sona Ermesi

Nişanlılığın Sona Ermesi

• Nişanlılığın sona ermesinden var olan ve geçerli sayılan bir nişanlanmanın sona ermesi anlaşılır.
• Nişanlanma için gereken şartlar gerçekleşmemişse nişanlılığın sona ermesi değil o işlemin hükümsüzlüğü anlaşılır.
• Nişanlılığın hükümsüzlüğü kanunda ayrıca düzenlenilmemiştir. Burada o konuyla ilgili boşluk doldurulur. Nişanlılığın sona ermesine ilişkin hükümler örneksemeyle uygulanır.

1.) EVLENME:

• Nişanlıların birbiri ile evlenmesi durumunda nişanlılık hali son bulur.Evlilik ilişkisi başlar.
• Nişanlılardan birinin üçüncü bir kişiyle evlenmesi durumunda nişan evlenen kişi tarafından haksız bir şekilde bozulmuş olur.Nişanın bozulması hükümleri uygulanır

2.) TARAFLARIN ANLAŞMASI:

• Taraflar karşılıklı ve birbirine uygun irade açıklamalarıyla nişanlılık haline son verebilir.
• Nişanlılığa son verme anlaşması nişanlılık sözleşmesi gibi şekle tabi bir sözleşme değildir.
• Nişanlılığın bozulma durumu olmadığından dolayı taraflar tarafından ya da onların yakınları herhangi maddi/manevi tazminat isteme talebine giremezler.
• Verilen hediyelerin iadesi istenebilir.

3.) BOZUCU ŞARTIN GERÇEKLEŞMESİ:

• Nişanlılık baştan itibaren kurulmuştur ileride şartın gerçekleşmesiyle beraber nişanlılık kendiliğinden sona erer.
• Nişanlılık sözleşmesinin yapıldığı andan ve bozucu şartın gerçekleştiği ana kadar nişanlılığın genel hükümleri işler.
• Bu arada nişanı haklı sebeple bozan taraf MK 120 gereğinden doğan hakları kullanır.
• Şartın gerçekleşmesiyle nişan ilişkisi kendiliğinden sona ereceğinden taraflar veya diğer kişiler herhangi bir tazminat isteme talebinde bulunamazlar.Verdikleri hediyelerin iadesini isteyebilirler.

4.)EVLENMENİN İMKANSIZLAŞMASI:

• Nişanlılardan birinin ölmesi durumunda nişanlılık sona erer.
• Nişanlılardan birinin hakkında verilen gaiplik kararı da nişanlılığın son bulmasına yol açar.Ek olarak nişanlılığın bittiğine dair mahkeme kararına gerek yoktur.Gaiplik kararı geçmişe etkili olarak hüküm doğuracağı için nişanlılık o an son bulur.
• Evlenmenin sona erdiği durumlarda nişanlılık da sona erer.(Mesela nişanlılardan birinin cinsiyet değiştirmesi)
• Nişanlılardan birinin cinsi görevini getiremeyecek şekilde yaralanması,hastalanması nişanı sona erdirmez.Karşı tarafın sona erdirmesi için haklı sebep oluşturabilir.

5.) KESİN BİR EVLENME ENGELİNİN OLUŞMASI:

• Nişanlıların evlenmesine kesin nitelikte bir engelin ortaya çıkması nişanlılığı sona erdirir.(Nişanlılardan birinin iyileşemeyecek halde akıl hastası olması durumunda nişanlılık kendiliğinden sona erer.)

6.) TEK TARAFLI NİŞANI BOZMA:

• Nişanlılardan biri tek taraflı irade açıklamasıyla nişana son verebilir.Bu irade açıklaması açık bir şekilde olabileceği gibi örtülü bir şekilde de olabilir.
• Haklı sebep ilgili tarafa nişanı bozma hakkı tanır.
• Kişi lehine haklı sebep olmasa bile nişanı bozma yetkisi tanınır.Kişi kendisine verilen bu yetkiyi kullanarak evlenme vaadini ihlal etmiş olur.
• Bu yetkinin veriliş amacı evlenmeye zorlanmanın uygun görülmemesidir.
• Haklı sebep olmadan nişana son veren kişi tazminatla yükümlü olur.

HAKLI SEBEPLE YA DA HAKLI SEBEP OLMAKSIZIN NİŞANI BOZMANIN ORTAK SONUÇLARI:

• Ayırt etme gücü olan küçükler ve kısıtlılar MK 16 uyarınca yasal temsilcilerinin rızası gerekmeksizin nişanı bozabilir.Nişanı bozma kişiye sıkı sıkıya bağlı bir haktır.
• Nişanı bozmak için geçerli bir nişanlılık ilişkisinin olması gerekmektedir.
• Nişan bozduktan sonra bundan dönülemez.Taraflar nişanlılığın devam etmesini istiyorsa eğer bu niyetlerini yeni bir nişanlanmayla yapmaları gerekmektedir.
• Nişanın bozulmasıyla birbirlerine karşı bağlılıklar ortadan kalkar.Taraflar yeniden nişanlanmak için serbesttir.

HAKLI SEBEPLE NİŞANI BOZMA:

• Nişanın devamı ya da evlenmeyi dürüstlük kuralı gereğince bir taraftan beklenemez kılan sebepler haklı sebeptir.
• Haklı sebep karşı tarafından kusurundan kaynaklanabilir.Bu durumda nişanı bozan taraf tazminat isteyebilir.
• Bazen de iki tarafın kusuru bulunmadığı hallerde de meydana gelebilir.
• Ekonomik durumun iyice sarsılması,karşı tarafın cinsi bir hastalığa yakalanması,nişanlının aldatılması,nişanlıya yapılan kötü muammele,evlilik ilişkisinin mutlulukla devam edemeyeceğine dair haklı inanç,inanç ayrılığı,nişanlının uygun süre içinde geçerli sebep olmadan evlenmemesi haklı sebep sayılabilir.

HAKİMİN TAKDİR YETKİSİ:

• Taraflar yaşanılan durumun haklı sebep olup olmadığı durumunda ihtilafa düşerlerse MK 4 uyarınca hakim takdir yetkisini kullanır.

HAKSIZ ŞEKİLDE NİŞANI BOZMA:

• Haklı gerekçe olmadan bozulan nişandır.Bu durumda bozan taraf diğer tarafa tazminat ödemek zorunda kalır.

NİŞANIN SONA ERMESİNİN SONUÇLARI:

• Evlenme ilişkisinin doğmasıyla nişanlılık son bulur.Evlilik ilişkisine ait hükümler devreye girer.
• Nişanlılardan birinin ölmesi ya da hakkında gaiplik kararı verilmesiyle verilen hediyelerin iade edilmesi istenebilir,diğer nişanlının bağlılık içinde kalmadan serbest kalmasına neden olur.
• Evlenme dışında haklı ya da haksız sebeple nişanın bozulması durumlarının tümünde verilen hediyelerin iade edilmesi gerekir.
• Nişanın haksız sebeple bozulması durumunda maddi/manevi tazminat isteminde bulunulabilir.

MADDİ TAZMİNAT:

• Konuyla ilgili maddi tazminat istemi  MK 120’de düzenlenilmiştir.
• Nişanlılardan biri tarafından haksız ya da diğer nişanlının kusuruna dayanarak nişanın bozulması durumunda söz konusu olur.
• Nişan için yapılan zararlar yani evlenmenin yapılacağına güvenerek yapılan masrafların tazmini istenebilir.
• Bu durum menfi zararın tazminidir.
• Zarara uğrayan nişanlı ve diğer üçüncü kişilere tazminat isteme hakkı imkanı tanınmıştır.
• Zararın tazmini için 2 şart vardır: evlenmenin gerçekleşeceğine dair oluşan güven ve bu oluşan güvenin MK 2 Dürüstlük Kuralına uygun şekilde olmalıdır.
• Yapılmaması söylenen masrafların yapılması durumunda bu masrafların tazminini istemek dürüstlük kuralına aykırıdır.
• Bir masrafın yapılmasına karşı taraf rıza verdiyse bu meblağ fazla olsa da tazmini istenebilir.
• Nişanın bozulduğunu bilmeden yapılan masrafların tazmin edilmesi gerekir.
• Nişanlanmadan önce evlenme vaadine bağlı olarak yapılan masrafların tazmin edilmesini kabul etmiştir.

TAZMİNAT DAVASI:

• Taraflar tazminat miktarı üzerinde anlaşırlarsa mesele yoktur.Anlaşılamazsa dava açılır.
• Dava sorumlu nişanlının yakınına açılamaz.Söz konusu nişanlı ölürse dava onun mirasçılarına kalır.Dava miraçılar tarafından açılabilir.
• Davacı nişanın bozulmuş olduğunu ve bu nişanı kendisi bozmuşsa karşı tarafın kusuruna dayanan haklı sebebin varlığını ispat edecektir.
• Davalı nişanı bozduysa davacı haklı sebep yokken bozulduğunu iddia edebilir.Haklı sebebin varlığını davalı ispat edecektir.
• MK 120 uyarınca ana baba ve onlar gibi hareketler edenler-nişanlılar için harcama yapanlar-de nişanı haksız  bozan ya da onun kusurundan bozulan nişanlıdan tazminat isteyebilir.(gösteriş olsun diye yapılan masrafları ana baba ya da diğerleri isteyemez.)

MANEVİ TAZMİNAT:

• Manevi tazminat isteme hakkı sadece nişanlılara verilmiştir.(MK 121)
• Nişanlılık devam ederken ya da nişanı bozmadan bir sebeple sona ermesi halinde manevi tazminat istenemez
• İrade sakatlığıyla nişanın bozulması halinde diğer şartlar varsa MK 121’e göre manevi tazminat açılabilir.
• Kişisel zararın manevi tazminat verilmesini haklı kılacak nispette olması gerekir.
• Manevi tazminat ödemesi gereken tarafın kusurlu olması gerekir.
• Nişanın bozulmasından sonra nişan bozmakla doğrudan ilgili davranışlar da manevi tazminat istemine neden olabilir.
• Manevi tazminat isteyen taraf kusursuz olması aranmaz karşı tarafa göre kusurunun az olması yeterlidir.
• Manevi tazminat kişiye sıkı sıkıya bağlı hak olduğundan sınırlı ehliyetsiz nişanlının dava açabilmesi için yasal temsilcisinden izin alması gerekmez.
• Tam ehliyetsiz nişanlı için yasal temsilcinin dava açabileceği kanunun amacı ve adalet gereği kabul edilir.
• İlgili tarafa karşılık MK 121’e dayanarak dava açılabilir.Diğer üçüncü kişiler için uygun şartlar varsa MK 25 BK 58’e göre dava açılabilir.
• MK 121 manevi tazminat kapsamında belli bir miktar paranın ödenmesini öngörür,nişanlı ya da hakim para yerine başka manevi tazminat türüne karar veremez.
• Manevi tazminat kişiye sıkı sıkı bağlı haktır mirasçılara geçmez lakin hakkı olan kişi ölmüşse ve ölmeden önce böyle bir talebine karşılık iradesini açıklamışsa mirasçılar dava açabilir.
• Manevi tazminat isteme hakkına sahip kişi hayattayken karşı tarafın kabul etmesiyle üçüncü kişiye geçer.Bu hak kişivarlığı hakkı niteliğinden malvarlığı hakkı niteliğine geçer.

HEDİYELERİN GERİ VERİLMESİ

• Evlenme dışında bir sebeple nişanın bozulması halinde verilen hediyeler MK 122’ye göre verilebilir.
• Hediye aynen geri verilemiyorsa sebepsiz zenginleşme hükümleri uygulanır.
• Ahlaki bir ödevin yerine getirilmesi sebebiyle verilenler hediye kapsamına girmez.
• Fotoğraf ya da mektupların bir tarafın elinde kalması diğerinin kişiliğine tecavüz teşkil ediyorsa hukuken geri verilme zorunluluğu vardır.Fotoğraflarda iki taraf da varsa geri verilme yerine yok edilmesi istenebilir.
• Nişanlanma sırasında ya da devam ederken verilen hediyelerin iadesi mümkündür.Başka sebeple verilen hediyeler MK 122 kapsamında değildir.
• Bir hediyenin alışılmışın dışında olup olmadığı hakim tarafından takdir edilir.Yargıtay kararlarına göre bilirkişiye de başvurulabilir.
• Hediyelerin geri istenmesi kusurlu olma şartına bağlı değildir.
• MK 122 kapsamının dışındaki kişilerin nişanlılara verdiği hediyeler MK 122’ye göre istenemez.İstenip istenememe durumu bağışlama ve sebepsiz zenginleşme hükümlerine göre olur.
• MK 123 uyarınca nişanlılığın sona ermesinden doğan talepler sona ermenin üzerinden 1 yıl geçmesiyle zamanaşımına uğrar.Nişanlıların ve onların ailelerinin talepleri bu hükme tabidir.
• Alışılmışın dışındaki hediyelerin geri verilmesi talebi ayni değil şahsidir.Hediyelerin verilmesiyle verilen kişinin mülkiyetine geçer ve ayni niteliğini kaybeder.
• Hediyeyi alan bu hediyeyi üçüncü kişiye verdiyse hediyeyi veren üçüncü kişiden bu hediyenin geri verilmesini isteyemez.Üçüncü kişinin iyiniyetli olup olmaması önemli değildir.
• Sebepsiz zenginleşme hükmü hediye ifa edilemiyorsa uygulanır. Burda kişinin iyiniyetli olup olmamasına göre geri vermenin kapsamı belirlenir.
• Nişanlılığın Sona Ermesi