KUSURA DAYANAN SORUMLULUK
TBK MADDE 49- Kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür. Zarar verici fiili yasaklayan bir hukuk kuralı bulunmasa bile, ahlaka aykırı bir fiille başkasına kasten zarar veren de bu zararı gidermekle yükümlüdür.
KUSURA DAYANAN SORUMLULUĞUN ŞARTLARI:
- Hukuka aykırı bir fiil bulunmalıdır. (bir fiilde bulunma – bu fiilin hukuka aykırı olması)
- Hukuka aykırı fiille bir kişiye verilen bir zarar bulunmalıdır. (zarar – fiille zarar arasında nedensellik bağı)
- Fiilin işlenmesinde failin kusurlu olması gerekmektedir.
Hukukta fiil, bir kişinin yapma veya yapmama tarzında iradi davranışıdır.
Hukuka aykırılık, fiilin bir hukuk kuralına aykırı olduğunu, kusur ise failin bu hukuka aykırı fiile ilişkin iradesi sebebiyle davranışının kınanan bir davranış olmasını ifade eder.
- Eğer fail mağdurun mutlak haklarını doğrudan ihlal etmeye yönelik olmayan bir davranışı mağdurun mutlak haklarını ihlal ediyorsa, failin davranışının hukuka aykırılığı, davranışın sonucunda yatmaktadır.
- Uygun nedensellik bağı bulunmadığı sürece hukuka aykırılık bağının bulunması bir anlam taşımaz.
- Yansıma yoluyla mutlak hak ihlallerinde hukuka aykırılık bağı nedensellik bağıyla birlikte ortaya çıkarsa da hukuka aykırılık bağı, zarar ve fiil arasında bulunması gereken nedensellik bağından farklı bir kavramdır. Bir fiil ile zarar arasında nedensellik bağı bulunmasına rağmen şayet hukuka aykırılık bağı yoksa failin haksız fiil sorumluluğu söz konusu olmaz.
- Bir kişiye yönelmiş bir haksız fiilden yansıma yolu ile mutlak hakkı ihlal edilmeden malvarlığı azalarak zarara uğrayanların zararlarını faile tazmin ettirebilmeleri için, zararla fiil arasında nedensellik bağı bulunması dışında, fiille, yansıma zarara uğrama olgusu arasında hukuka aykırılık bağı bulunması gerekir.
MADDE 53-
Ölüm hâlinde uğranılan zararlar özellikle şunlardır:
1. Cenaze giderleri.
2. Ölüm hemen gerçekleşmemişse tedavi giderleri ile çalışma gücünün azalmasından ya da yitirilmesinden doğan kayıplar.
3. Ölenin desteğinden yoksun kalan kişilerin bu sebeple uğradıkları kayıplar.
- MADDE 63- Kanunun verdiği yetkiye dayanan ve bu yetkinin sınırları içinde kalan bir fiil, zarara yol açsa bile, hukuka aykırı sayılmaz.
Mağdurun failin davranışına razı olması, kural olarak failin davranışının hukuka aykırı sayılmasına engel olur. Bu durum razı olma işleminin geçerli olmasına bağlıdır.
Vücut bütünlüğüne müdahaleye rıza, kişinin yaşamını kaybetmesine veya sakat kalmasına yol açacak bir davranış söz konusuysa, geçersizdir.
Zarar verici davranışa gerçekleştikten sonra icazet, fiilin haksızlığını ortadan kaldırmaz (geçmişe etkili olmaz). Yalnızca, doğan tazminat alacağının ibra ile ortadan kalkması sonucunu doğurabilir.
Bir kimse, başkasına bir zarar verirken kamu hukukuna dayanan yetkisini kullanıyorsa fiil hukuka aykırı değildir. Bu yetki fiilin hukuka aykırı sayılmasını önler.
MADDE 64- Haklı savunmada bulunan, saldıranın şahsına veya mallarına verdiği zarardan sorumlu tutulamaz.
Kendisini veya başkasını açık ya da yakın bir zarar tehlikesinden korumak için diğer bir kişinin mallarına zarar verenin, bu zararı giderim yükümlülüğünü hâkim hakkaniyete göre belirler.
