KANUN YAPMA
Kanun yapmak için: 1-Teklif sunulması gerekir. (Teklif yazılı ve gerekçeli olmalı.)
2-Meclis başkanına sunulur.
3-İlgili komisyonda görüşülür.
4-Komisyon raporuyla birlikte tekrar meclis başkanına gönderilir.
5-Her bir milletvekiline tek tek gönderilir. Bu işlemden sonra 48 saat geçmeden
genel kurulda görüşülemez.
! Fakat genel kurul karar alarak 48 saatten önce görüşebilir.
Tek görüşme üç oylama: 1-Maddelerin görüşülmesi için oylama
2-Maddelerin tek tek oylanması
3-Maddelerin bütün halinde oylanması
! İlk iki oylamada oy çoğunluğuna uyulmaması önemli değil. Sadece son oylamanın uyması gerekir.
! AY. m.96
! Meclis başkanı 48 saat beklemeden ve karar çıkarmadan oylamayı başlatabilir. Meclis iç tüzüğüne
göre yasak ama Anayasa m.148 f.2’ye göre sadece son oylamadaki çoğunluğa uymazsa iptal
edilebilir.
! Kanun yayınlandıktan sonra 10 gün içinde şekille ilgili dava açılacaksa cumhurbaşkanı ya da en az
120 milletvekili açabilir.
VETO TÜRLERİ
1-Mutlak Veto: Cumhurbaşkanı onaylamadan kanun olamıyorsa mutlak vetodur.
2-Güçleştirci Veto: Bir kanun basit çoğunlukla kabul edildiğinde vetodan sonra en az salt çoğunlukla
kabul ediliyorsa güçleştirici vetodur.
3-Geciktirici Veto: Veto edildikten sonra yine basit çoğunlukla kabul ediliyorsa geciktirici vetodur.
TÜZÜKLER
-Tüzükler idarenin düzenleyici işlemi, yürütmeye ait, kanuna dayanmak zorunda.
-Bakanlar kurulu çıkarır. Kanunlara aykırı olmamak kaydıyla emrettiği işleri belirtmek üzere tüzük
çıkartabilir. Cumhurbaşkanı tarafından Resmi Gazetede yayımlanır.
-Her tüzük Resmi Gazetede yayımlanır.
-Cumhurbaşkanının veto yetkisi var.
-Tüzük çıkarılmadan önce danıştayın onayının alınması gerekir.
-Bakanlar kurullu kaldırılınca tüzükler de kaldırıldı. (2017 Anayasa değişikliği ile)
YÖNETMELİKLER
Cumhurbaşkanı, bakanlıklar ve kamu tüzel kişileri, kendi görev alanlarını ilgilendiren kanunların ve
cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla
yönetmelik çıkartabilirler.
- Kanun ve cumhurbaşkanlığı kararnamelerine aykırı olamazlar.
- Resmi Gazetede yayımlanması zorunlu değildir.
- Yönetmelik Resmi Gazetede yayımlanmadıysa üçüncü kişilere uygulanamaz.
KHK (Kanun Hükmünde Kararname)
-Bakanlar kurulu tarafından çıkartılır.
-Meclisten yetki kanunu alınır. (Sınırı, çerçevesi belirtilir.)
Bakanlar kurulu KHK çıkardıktan sonra meclisin bunu onaylaması gerekir.
! Kişi hakları ve siyasi haklar konusunda kanun hükmünde kararname çıkartılamaz.
-Bir KHK ile kanun değiştirilebilir.
CBK (Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi)
-Meclisten yetki kanunu alma zorunluluğu yok.
-Cumhurbaşkanlığı kararnamesi kişi hakları ve siyasi haklar konusunda çıkarılamaz.
-Kanunla düzenlenen bir şey hakkında cumhurbaşkanlığı kararnamesi çıkarılamaz.
-Bir konunun ancak kanunla düzenleneceği yazıyorsa onun hakkında cbk çıkarılamaz.
OHAL
İki şekilde ilan edilebilir: 1-Sivil Nedenler: Ağır ekonomik bunalım
Doğal Afet
Tehlikeli salgın hastalık
2-Askeri Nedenler: Kamu düzenini bozan şiddet eylemleri
-İlk OHAL altı ayı aşmamak kaydıyla ilan edilir. Daha sonra ise 3 ayı geçmemek kaydıyla istediği kadar
uzatabilir.
-OHAL’den sonra cumhurbaşkanı olağanüstü hal kararnameleri çıkarabilir. (Anayasayı askıya alabilir.)
-OHAL kanunu sert müeyyideler içerir. Yürürlükte ama OHAL olmadıkça kullanılamaz.
Bölge: Kural yapıldığı bölgede uygulanır.
Süre: OHAL bittiği halde kararname duruyorsa mahkeme denetler.
Amaçla Sınırlı: Hangi konuda OHAL ilan edildiyse o konuyla ilgili kararname çıkarılmalı.
! Bu üç özelliğe sahip değilse OHAL kararnamesi sayılmaz.
