TCK Madde 81– (1) Bir insanı kasten öldüren kişi, müebbet hapis cezası ile cezalandırılır.
HUKUKİ SORUN
KORUNAN HUKUKİ DEĞER
Kasten öldürme suçu TCK’nın kişilere karşı işlenen suçlar başlıklı kısmının hayata karşı suçlar bölümünde düzenlenmiştir. Yaşam hakkı korunan hukuki değeri oluşturur. Yaşama hakkı Anayasa, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi gibi sözleşmelerde düzenlenen temel insan hakkıdır. Bu hak Türk hukukunda kişinin kendisinden bile korunmaktadır. Kişinin üzerinde tasarruf hakkının bulunmadığı bir haktır.
MADDİ UNSURLAR
Suçun konusu: suçun konusu yaşayan insandır.
àBurada tam ve sağ olarak doğmuş kişilerin suçun konusunu oluşturabileceğine değinmek gerekir.
àYaşamın sona ermesi bakımından tıbbi verilere başvurulur. Beyin ölümü ve biyolojik ölüm olarak ayrışmaktadır.
àAyrıca kişinin kendisi (intihar durumunda) suçun konusunu oluşturmaz.
- Suçun faili: kanun herhangi bir özel faillik düzenleme aramadığı için fail herkes olabilmektedir.
- Suçun mağduru: suçun mağduru herkes olabilir. (Bu suçun Cumhurbaşkanına karşı işlenmesi halinde m.310 uygulanacaktır.)
- Fiil: Öldürmeye yönelik her türlü fiil bu kapsamda değerlendirilir. Öldürme suçu serbest hareketli bir suçtur. Ancak fiil öldürme neticesine ulaşmaya yeterli olmalıdır.
- Kişinin m.81 kapsamında sorumlu tutulabilmesi için icrai bir hareket olması gerekir. İhmali hali m.83’te değerlendirilmiştir.
- Netice: Ölüm neticesinin gerçekleşmesi aranır. (Netice gerçekleşmezse teşebbüs aşamasında kalmış olur.)
- Ölümden bahsedilebilmesi için solunum sisteminin dolaşım sisteminin ya da merkezi sinir sistemlerinden bir tanesinin geri dönülemez şekilde kaybedilmesi durumunda bu neticenin gerçekleştiği kabul edilir.
- Nedensellik bağı ve objektif isnadiyet: Öldürme fiili ile ölüm neticesinin oluşması arasında nedensellik bağı olmalıdır. Ölüm neticesi kimin yarattığı risk sonucunda meydana gelmiştir bu araştırılır. Ölüm neticesi kime isnat edilecektir sorusunun cevabı aranır.
Objektif sorumluluğu ortadan kaldıran haller vardır bunların her somut olaya göre ayrı ayrı incelenmesi gerekmektedir.
MANEVİ UNSURLAR
Bu suç yalnızca kasten işlenebilir.
Doğrudan kast ve olası kast olarak ikiye ayrılmaktadır.Doğrudan kast için bilme ve isteme unsuru olmalıdır. Olası kastta ise bilme ve istememe olmalıdır.
Failin kastının tespiti suçun tespiti bakımından da önem kazanmaktadır.
Bu noktada failin kastı öldürmeye mi yönelik yaralamaya mı yönelik bunu tespit etmek gerekir. Bu belirlemede Yargıtay’ın kullandığı bazı ölçekler var;
- Fail ile mağdur arasında önceden gelen bir husumet var mı? Netice bu husumet yüzünden mi meydana geldi?
- Failin olayda kullandığı araç öldürmeye yeterli bir araç mı?
- Bir araç kullanıldıysa mağdurda meydana gelen yaraların sayısı ve şiddeti
- Söz konusu hareketin mağdurun vücudunun hangi bölgesine yapıldığı
- Mağdur ve fail arasındaki mesafe
- Suç aletini failin kullanış biçimi
- Olayın hemen öncesinde fail ile mağdur arasında tartışma bulunup bulunmadığı
Yukarıda sayılan bu durumlar doktrinde de kabul edilmiş durumdadır. Bu maddelerin varlığı somut olaylara göre farklılık göstermektedir. Bir veya birden fazlasının bulunması yeterlidir.
- HUKUKA AYKIRILIK
Hukuka uygunluk sebeplerinden herhangi birinin bulunmaması gerekmektedir. Bu suç tipinde dikkat edilmesi gereken nokta ilgilinin rızası hukuka uygunluk nedeni olamaz.
- NİTELİKLİ HALLER
Nitelikli hallerin (TCK m.82) varlığına bakılır ve bu hallerde cezaların ağırlaşması veya hafiflemesi durumunun oluşup oluşmadığına bakılır.
- KUSURLULUK
Kusurluluğu kaldıran veya azaltan sebeplerin varlığına bakılır.
- SUÇUN ÖZEL GÖRÜNÜŞ BİÇİMLERİ
- Teşebbüs: Ölüm neticesinin gerçekleşmemesi durumunda suç teşebbüs aşamasında kalır. Burada fail icra hareketlerine başlamış olması gerekir ve bu hareketlerin ölüm neticesini gerçekleştirmeye elverişli olması gerekir. Teşebbüsten bahsedebilmek için failin elinde olmayan sebeplerle suçun neticesi gerçekleşmemiş olmalıdır.
- Gönüllü vazgeçme hali TCK md.36’da düzenlenmiş olup bu hükme göre fail, suçun icra hareketlerinden gönüllü vazgeçer veya kendi çabalarıyla suçun tamamlanmasını veya neticenin gerçekleşmesini önlerse, teşebbüsten dolayı cezalandırılmaz; fakat tamam olan kısım esasen bir suç oluşturduğu takdirde, sadece o suça ait ceza ile cezalandırılır. Gönüllü vazgeçme durumunda hem icra hareketlerinden vazgeçilebilir hem de neticenin gerçekleşmesinden hemen önce vazgeçilebilir. Gönüllü vazgeçmede eğer netice gerçekleşmezse kasten öldürme suçundan sorumlu tutulmaz fail ama başka suç tipinden sorumlu tutmak mümkündür.
- İştirak: suça katılan kişilerin iştirak statüleri belirlenir.
- İçtima: kasten öldürme suçu bakımından zincirleme suç ve aynı neviden fikri içtima kuralları uygulanmaz. Fail öldürdüğü kişi kadar suçtan cezalandırılır.
