1876 Kanun-i Esasisi sistematiktir, objektiftir, iktidarı sınırlamıştır. Bu bir anayasadır.
Birtakım yargısal düzenlemeler yapılmıştır.
-Hakimlerle ilgili karar alınacağı zaman bu Kanun-i Esasiye bakılarak yapılıyor. Hakimler güvence altına
alınıyor. Böylece hakimlere keyfi davranışlarda bulunmak zorlaştı.
-Tabii Yargıç İlkesi (Doğal Yargıç İlkesi): 1876’da Kanun-i Esasi’de yer almıştır. Bu ilkeye göre bir kişinin
yargılanmadan önce hangi mahkemede yargılanacağının kanunda yazması. Yani suçtan sonra
mahkeme kurulamaz.
-Mahkeme görev alanına giren davayı görmek zorundadır.
-Davalar aleni görülmelidir.
-Mezhep, ırk fark etmeksizin herkesin ‘’Osmanlılı’’ olduğu görüşü.
-Kanun önünde eşitlik ilkesi.
-Konut dokunulmazlığı tanınıyor.
-Madde 113 (Sürgün Maddesi)
Padişahın haklarının ihlal edildiği düşünülüp soruşturma açılırsa ve ihlal edildiği tespit edilirse
sürgün edilebilir. (İnsan hakların aykırı. Kanun-i Esasi’nin tam anlamda uygulanmasını engellemiştir.)
-Basın özgürlüğü tanınmıştır ama bu özgürlük kanun çerçevesinde serbesttir. (Kanun yapılmasında
etkin figürün padişah olduğunu düşünürsek güvenceli bir düzenleme değil.)
-Mal ve mülk güvenliği tanınmış.
-Kamu yararı gerektirmedikçe ve parası peşin ödenmedikçe kamulaştırma yapılamaz.
-Dilekçe ve öğrenim hakkı tanınmıştır.
! 115. Madde: Kanun-i Esasi’nin hiçbir maddesi hiçbir gerekçe ile askıya alınamaz.
İstibdat Dönemi (1878-1908): Anayasasızlaştırma olan bir dönem. Padişah kararnamelerle ülkeyi
yönetmiş. Basın üzerinde ciddi bir sansür var. Anayasadaki hak ve özgürlükler askıya alınmış.
1909 Anayasa Değişiklikleri
-Monarşik yapı korunmuş, teokratik yapı güçlenmiştir.
-Padişah anayasa bağlılık yemini etmiştir.
-Ödenekler kanuna bağlanıyor.
-Padişah Heyet-i Vükela’dan sadece sadrazamı ve şeyhülislamı atayabilecek. Sadrazam Heyet-i Vükela
üyelerini atayacak. Bu atananlar meclisin onayına sunulacak.
-Meclisler güvenoyu verecek. (Parlementer sisteme geçişin bir adımı)
-Harcama gerektiren anlaşmalar meclise sunulacak.
-Meclisler her kasım ayının başında toplanacak. (Bu madde getirilmiş çünkü eskiden padişah
toplantıya çağırmadan toplanamıyorlardı.)
-Yasa yapma sürecindeki Şuray-ı Devlet çıkarıldı.
-Padişahın mutlak veto hakkı kaldırıldı, yerine güçleştirici veto getirildi.
-Heyet-i Ayan görüşmeleri aleni olacak.
-Meclis başkanının gündeme almadığı konu görüşülmez.
-Meclis-i Mebusan başkanını kendi belirleyecek. (Padişahın Meclis-i Mebusan üstündeki etkisi
kayboldu.)
-Meclisi feshetme yetkisi değiştirildi.
-113. Madde kaldırıldı.
-Toplantı ve dernek kurma özgürlüğü. (Kanuna aykırı olmayacak.)
-Sansür yasağı var.
