İdari Teşkilata Hakim Olan Temel İlkeler 2

MERKEZİ YÖNETİMİN SAKINCALARI

-Merkezi yönetim bürokratiktir ve kırtasiyeci bir işleyiştir. Bütün kararların ülkenin başkentinde ayarlanıyor oluşu kırtasiyeci ve geç bir işleyişe sebep olur. Bürokrasi ve kırtasiyecilik demek: bir karar alınırken karar alınan mercinin tek bir noktanın toplanması anlamında yazışma süreçlerinin uzun olması demektir. Uzun yazışmalar sonucunda ihtiyacın tespit edilmesi ve karara varılabilmesidir. Bu sakıncanın giderilmesi için 126’da illere yetki genişliği tanınmıştır. Buna ileride değineceğiz.

-Merkezi yönetimde yerel gereksinimlere göre hizmetlerin yürütülmemektedir.

-Merkezi yönetim demokratik işleyişe de uygun değildir. Bu durum karar alma süreçlerine katılımın zorluğuyla ilgilidir. Bu katılım, karar verilirken sağlık bilgi edinebilmesi hem de o bilgileri edindikten sonra süreçte söz söylenebilmesidir. Örneğin kişinin Ankara’da alınacak karardan nasıl haber sahibi olacak veya fikrini belirtebilecek sorunu gündeme gelir. Halbuki yerel yönetimlerde bu durum farklıdır. Karar alanlar yerel yönetimdeki kamu görevlilileridir. Bir belediyenin aldığı kararlara halkın katılımı çok güçlü olmasa dahi teorik olarak halkın bu süreçlere katılımı çok daha imkanlıdır.

YETKİ GENİŞLİĞİ

Yetki genişliği merkezden yönetimin bir takım sakıncalarını gidermek üzere getirilmiş bir kavramdır. Anayasanın 126. Maddenin 2. fıkrasında yer verilmiştir.

“MADDE 126- Türkiye, merkezî idare kuruluşu bakımından, coğrafya durumuna, ekonomik şartlara ve kamu hizmetlerinin gereklerine göre, illere; iller de diğer kademeli bölümlere ayrılır.

İllerin idaresi yetki genişliği esasına dayanır.

Kamu hizmetlerinin görülmesinde verim ve uyum sağlamak amacıyla, birden çok ili içine alan merkezî idare teşkilatı kurulabilir. Bu teşkilatın görev ve yetkileri kanunla düzenlenir.”

Valiler yetki genişliğine sahiptir, kaymakamlar değildir. Yetki genişliği valinin merkeze danışmadan izin almadan karar alabilmesidir. Dolayısıyla türkiyede önemli olan illerde yetki genişliği vardır. Vali denetimsiz bir şekilde yetki genişliğini uygulamaz. İhtiyaç halinde karar alabilmesi ve hiyerarşi adı altında karar alarak bu özelliğini kullanır. Toparlayacak olursak yetki genişliğinin bazı özellikleri şunlardır: Kullanılan yetki merkez adına kullanılır, kullanılan yetki merkezi bir hizmet için kullanılır, vali merkezin hiyerarşisine tabidir, kullanılan yetkinin gelir ve giderleri merkeze aittir.

PART 3 ——–> https://www.hukuknotum.net/2020/11/05/idari-teskilata-hakim-olan-temel-ilkeler-part-3/