3. İdari Görevi Bulunan Diğer Kuruluşlar
A. Danıştay
-5 Mart 1868 yılında padişah iradesiyle ‘Şura-yı Devlet’ ismiyle kurulmuştur. Kurulduğu yıllarda Danıştay hem idari görevleri hem yargısal görevleri olan bir yüksek idare mahkemesiydi.
-1982’ye kadar Türkiye’deki genel görevli tek idari yargı mercii iken, 1982 yılında yapılan idari yargı reformu ile Danıştay temyiz mercii haline gelmiştir. Bu reform ile Danıştay, bazı davalara ilk derece mahkemesi olarak, bazı davalara ise temyiz mercii olarak görev yapar. Ayrıca bazı idari görevler de yapar.
-Anayasa’ya baktığımızda Danıştay, idari mahkemelerce verilen ve kanunun başka bir yargı makamına bırakmadığı hükümlerin ve kararların son inceleme makamıdır.
-Danıştay’ın Anayasa’da sayılan görevlerinin kapsamı zamanla daralmıştır.
-2575 Danıştay Kanunu’na göre Danıştayın görevleri;
a) İdare Mahkemeleri ile vergi mahkemelerinden verilen kararlar ve ilk derece mahkemesi olarak Danıştayda görülen davalarla ilgili kararlara karşı temyiz istemlerini inceler ve karara bağlar. (Ek cümle : 1/7/2016 – 6723/6 md.) Danıştayın temyiz mercii olarak görevi, bir hukuk kuralının uygulanmaması veya yanlış uygulanması şeklinde ortaya çıkan hukuka aykırılıkların denetimini yapmakla sınırlıdır.
b) Bu Kanunda yazılı idari davaları ilk ve son derece mahkemesi olarak karara bağlar.
c) (…) (1) kamu hizmetleri ile ilgili imtiyaz şartlaşma ve sözleşmeleri hakkında
düşüncesini bildirir
d) Bu Kanunla ve diğer kanunlarla verilen görevleri yapar.
-Danıştay biri idari (1. Daire) dokuzu dava olmak üzere on daireden oluşur.
-Danıştayın üyeleri 12 yıl için seçilir. Bir kimse iki defa Danıştay üyesi olamaz.
Her dairede bir başkan ve yeterince üye bulunur. Heyetlerde bir başkan ve dört üyenin katılımı ve salt çoğunluğun sağlanmasıyla karar verilir. Yeterli sayıda üye varsa birden fazla heyet de oluşturulabilir. Müzakereler gizli yapılır.
-Danıştay’ın idari görevlerini Birinci Daire ve İdari İşler Kurulu yerine getirir.
-Danıştay’ın idari görevlerini üç başlıkta toplayabiliriz; 1)Görüş,mutalaa,düşünce bildirme: Danıştayın bildirdiği görüşler idareyi bağlayıcı değildir.
2)İtirazları karara bağlama
3)Diğer
B. Sayıştay
-Anayasa’ya göre Sayıştay’ın görevi:
Madde 160 – Sayıştay, merkezî yönetim bütçesi kapsamındaki kamu idareleri ile sosyal güvenlik kurumlarının bütün gelir ve giderleri ile mallarını Türkiye Büyük Millet Meclisi adına denetlemek ve sorumluların hesap ve işlemlerini kesin hükme bağlamak ve kanunlarla verilen inceleme, denetleme ve hükme bağlama işlerini yapmakla görevlidir.
-Anayasa’da Sayıştay ‘yargı’ başlıklı bölümde yer almıştır ancak ‘yüksek mahkemeler’ başlığında düzenlenmemiştir bu sebeple Sayıştay’ın bir mahkeme olup olmadığı konusunda çeşitli görüşler oluşmuştur.
-Bu konuda; Sayıştay’ın, yüksek mahkeme karakteristiğine sahip olmakla beraber idari görevleri yanında yargısal görevleri de olan Anayasal bir kurum olduğunu söylemek en doğrusu olacaktır.
-6085 Sayılı Sayıştay Kanunu’na göre Sayıştayın görevleri;
MADDE 5 – (1) Sayıştay;
a) Kamu idarelerinin mali faaliyet, karar ve işlemlerini hesap verme sorumluluğu çerçevesinde denetler ve sonuçları hakkında Türkiye Büyük Millet Meclisine doğru, yeterli, zamanlı bilgi ve raporlar sunar.
b) Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin; gelir, gider ve mallarına ilişkin hesap ve işlemlerinin kanunlara ve diğer hukuki düzenlemelere uygun olup olmadığını denetler, sorumluların hesap ve işlemlerinden kamu zararına yol açan hususları kesin hükme bağlar.
c) Genel uygunluk bildirimini Türkiye Büyük Millet Meclisine sunar.
ç) Kanunlarla verilen inceleme, denetleme ve hükme bağlama işlerini yapar.
-Sayıştayın temel görevi olarak, kanunlarda belirtilen kurum ve idarelerin hesap ve işlemlerinin mevzuata uygunluğunu yargılama yoluyla kesin hükme bağlamasını söyleyebiliriz.
-Sayıştay başkanını TBMM, daire başkanlarını ise Sayıştay Genel Kurulu seçer.
