Hukuk Sosyolojisi Neden Vardır?
- Hukuka verili hukuk düzeninin çerçevesinden bakarsak zaten hukuk sosyolojisine de ihtiyaç duymayız. Fakat hukukla toplumu daha iyi düzenleme gibi hukukun araçsal kullanımını hedefleniyorsa, hukuk sosyolojisinin sağladığı bilgi gereklilik haline gelir.
- Hukuk sosyolojisine ihtiyacın nedenlerini sıralarsak:
- Birincisi, modern toplum koşullarında daha iyi işleyen bir toplumsal düzen için, konuyla ilgili toplumsal fenomenlerin daha iyi bilinmesi gerekir. Buna, hukuk sosyolojisinin status quo’yu sürdürmek/düzeni devam ettirmek yolunda kullanımı diyebiliriz.
- İkinci olarak ise, toplumsal değişme için hukukun araçsal kullanımı söz konusu olabilmektedir. Hukuksal değişme devrimci değişimler için kullanılabileceği gibi, azalan hukukun etkinliğinin arttırılması için de kullanılabilir. Burada hukukun araç olarak devrimci kullanımına hukuk devrimi koşullarındaki kullanımını örnek verebiliriz.
- Bir diğer ihtiyaç durumu, örneğin daha kalabalıklaşan kentlerde artan suçları önlemeye yönelik kullanımda görülebildiği gibi, toplumsal düzeni daha dinamik algılamayla yeniden tesis etme yönündeki kullanımdır. Bu değişimlerin yönünün tayin edilebilmesi için hukuk sosyolojisinin sağladığı bilgilere ihtiyaç duyulur.
- Hukuk sosyolojisi, toplumsal süreçler ve fenomenlere ilişkin bilgi sağlar. Bu bilginin başarılı olması kullanımının da başarılı olacağı anlamına gelmez. Bu bilgi yargıç, yasakoyucu veya hukukla ilgili başka kurumlar ve aktörler tarafından hukuk politikalarını belirlemede kullanılır. Fakat kişi ve kurumların hangi toplumsal değerleri temel aldıkları ve/veya hangi ideolojiye sahip oldukları bilginin kullanımına yön verir.
- Hukuk Sosyolojisinin Yöntemi
- Bilimsel Bilgi Elde Etme
- Hukuk sosyolojisi, genel sosyolojinin yöntem ve tekniklerini kullanır.
- Araştırmacı ilk aşamada, kendi gözlem, deneyleriyle, kültür birikimiyle ya da başka bilimsel bilgileri dolaylı şekilde kullanarak kuramsal veya tümevarım yöntemiyle bir bakış açısı oluşturur.
- İkinci aşamada, oluşturduğu kuramsal bakış açısı çerçevesinde gözlem yoluyla test edebilecek nitelikte önvarsayımlar oluşturur. Bu önvarsayımlar, ölçülebilecek şekilde inşa edilmelidir.
- Üçüncü aşamada inşa edilen önvarsayımlar gözlem ve deneyle test edilir. Eğer önvarsayımlar ölçülmeye elverişli şekilde kurulmuşlarsa başarılı sonuçlara ulaşmak mümkün olur.
- Son aşamada, önvarsayımlar gözlem ve deney sürecinde doğrulandığı veya yanlışlanmadığı ölçüde araştırma tamamlanarak bilimsel bilgi ortaya konulur. Deney ve gözlem yoluyla elde edilen bilgi, mevcut durumda doğru olarak kabul edilir. Fakat yeni kuramlar, yeni yöntemler ortaya çıkınca yeni sonuçlara ulaşılabileceğini de unutmamak gerekir. Elde edilen bilgi yeni bilgilere ulaşmak için bir yol gösterici olarak da kullanılabilir.
- Bilimsel bilgi, doğal ve toplumsal dünyanın sistematik bir şekilde incelenmesi sonucunda elde edilen bir bilgi türüdür. Bilimsel bilgiye, bilimsel araştırma yöntem ve teknikleri kullanılarak ulaşılmaktadır.
- Bilimsel bilgi olgusal ve mantıksaldır. Bunun yanı sıra nesnel olma özelliğine de sahiptir. Bilimsel bilgi, araştırmacının her türlü önyargı, kişisel beğeni, öznel tutum ve değer yargılarından mümkün olduğunca arındırılmış bir bilgi türü olarak ifade edilmektedir. Her ne kadar araştırmacıların, kendi öznel değer yargılarından tamamıyla arınması mümkün olmasa da araştırmada elde edilen verilerin açıklanması, çözümlenmesi ve yorumlanması sürecinde nesnel olma çabası gösterilmelidir. Bilimsel bilginin açık ve net olması son derece önemlidir.
- Bilimsel araştırmalarda kullanılan yöntem, genel anlamda geçerli ve güvenilir bilimsel bilgiye ulaşmak için izlenmesi gereken yolu ifade etmektedir.
- Başka bir deyişle, bilimsel bilgiye hangi kuramsal bakış açısı ile ulaşılacağını, doğal ve toplumsal olgu ve olayların nasıl ele alınacağını ve elde edilen verilerin nasıl çözümleneceğini ve yorumlanacağını belirleyen bilimsel kurallar bütünü yöntem olarak tanımlanmaktadır. Yöntem, bilimsel bilginin elde edilme sürecinde, araştırmacılara araştırmanın nasıl yapılması gerektiğini sistematik bir biçimde sunan bir yol haritası olarak ele alınabilir.
