EVLENMENİN HÜKÜMSÜZLÜĞÜ
Evlenmenin Yokluğu: Evlenmenin kurucu unsurlarının bulunmadığı hallerde evlenmenin yokluğu vardır.
Evlenmenin yokluğu halleri :
- Evlenmenin ayrı cinsten kişiler arasında yapılmamış olması : Aynı cinsten iki kişinin evlenmesi yoklukla sakatsa , içlerinden birinin sonradan cinsiyetini değiştirmesi durumunda da hakim kararına gerek olmadan evlilik yok haline gelir.
- Evlenmenin evlendirme memuru önünde yapılmamış olması:
- İki tarafın evlendirme memuru önünde aynı anda hazır olmamaları
Evlenmenin yokluğunun sonuçları: Yok olan evlenme baştan itibaren hukuk alanında yoktur.Bir dava açılmasına gerek yoktur.Evlenmenin yokluğu çekişmeli ise tespit davası açılabilir.Karar sadece yokluğu tespit eder,evlenme yine baştan itibaren geçersizdir.Hakim, bir davada yokluğu fark ederse resen dikkate alır.
Evlenmenin Butlanı: Geçersiz olarak kurulan evlenmenin mahkeme kararıyla sona ermesi.Mutlak butlan davası açma savcıya görev olarak tanınmıştır , ilgili kişilere hak olarak tanınmışken nisbi butlan davası açma hakkı,sadece ilgili eşe ve yasal temsilciye tanınmıştır.
Mutlak butlan davası her zaman açılabilir.Nisbi butlan davası hak düşürücü süreye tabiidir. Her iki halde de sakat olan evlenme sadece hakim kararıyla sona erer.Evlenme,geçerli olan bir evlenmenin sonuçlarını doğurur.
Mutlak Butlan :
Evlenmenin mutlak butlanı,kurulan evliliğin belirli sebeplerden birinin bulunmasıyla hakim kararıyla iptal edilmesidir.Evlenmenin mutlak butlanında kendiliğinden hüküm doğurmaz.Bir davanın açılması gerekir.Ve mutlak butlan kararı alınana kadar evlenme tüm sonuçları doğurur. Açılan dava yenilik doğuran davadır.
Tarafların,evlilik birliğini birlikte yaşama amacıyla değil de başka amacı gerçekleştirmek için yaptıkları evliliğe görünürde evlenme denir.
Mutlak butlan halleri:
- Eşlerden birinin evlenme sırasında evli olması
Kural olarak ikinci defa evlenen eşin iyiniyetine bakılmadan ikinci evlenmenin mutlak butlanla sakat olması ise de ikinci evliliğin butlanına karar verilmeden önce birinci evlilik herhangi sebeple sona ererse ve ikinci evlenmedeki eş iyiniyetliyse ikinci evliliğin butlanına karar verilmez.
- Eşlerden birinin evlenme sırasında sürekli olarak ayırt etme gücünden yoksun olması
- Akıl hastalığı
Akıl hastalığının iyileşmesi olması durumunda mutlak butlan davası yalnız akıl hastalığı iyileşen eş açabilir.Burda ayırt etme gücünün kazanılması olduğu gibi mutlak butlanın nisbi butlana dönüşmesi söz konusudur.
- Eşler arasında evlenmeye engel olacak derecede hısımlığın olması
Nisbi Butlan :
Evlenme kendiliğinden hükümsüz olmaz,bir nisbi butlan davasının açılması gerekir.Yenilik doğuran davadır.Hakim iptal kararı verinceye kadar geçerli bir evlenmenin tüm sonuçlarını doğurur.
Nisbi butlan halleri :
- Ayırt etme gücünden yoksunluk
Sadece evlenme töreni sırasında,geçici olarak ayırt etme gücünden yoksunsa yaılan evlenme nisbi butlanla sakattır.
- İrade sakatlıkları
- Yanılma: İki yanılma sebebi vardır: birincisi kişinin evlenmeyi istememesine rağmen evlenmesi ve evlenmeyi düşünmediği kişiyle evlenmesidir.İkincisi eşlerden birinin diğer eşle yaşanmasının kendisi için çekilmez hale sokacak derecede önemli bir niteliğinde yanılmasını öngörmektedir.Evlenmenin niteliğinde yanılma:
.. Evlenmenin niteliğinde yanılma
..Eşin kişiliğinde ( şahsında ) yanılma
..Diğer eşin önemli bir niteliğinde yanılma : İki şart vardır: Birincisi yanılmaya düşülen niteliğin,eşin kendisine ait olmasıdır.İkinci şart,yanılmanın niteliğinin önemli olmasıdır.
- Aldatma: Eşin namus ve onuru hakkımda doğrudan doğruya onun tarafından veya onun bilgisi altında bir başkası tarafından aldatılarak evlenmeye razı olmuşsa , davacının veya altsoyunun sağlığı için ağır tehlike oluşturan bir hastalık kendisinden gizlenmişse
..Namus ve onur hakkında aldatma
..Tehlikeli bir hastalığın gizlenmesi
..Korkutma : Eşin şahsına ya da yakınının hayatı,sağlığı,namusu ya da onuruna yöneltilmiş olmalıdır.Korkutma,ağır ve pek yakın bir tehlikeye yönelik olmalıdır.
3) Yasal temsilcinin izninin bulunmaması
Butlan Davaları
Davaların hukuki niteliği: Bozucu yenilik doğuran dava,bu davalar sonucu verilen karar da yenilik doğuran karardır.
Davaların Tarafları:
Mutlak butlan davasının tarafları
Davacı: Cumhuriyet savcısı tarafından resen açılır.İlgili olan herkes tarafından açılabilir. Davalı: Davalı her iki eştir.Eşlerden birinin ölümü durumunda ilgililer davayı sağ olan eş ile ölen eşin mirasçılarına,ikisi de ölmüşse miraçılarına karşı açarlar.
Dava hakkının sınırlandırılması ve kalkması: Mutlan butlan davası her zaman açılabilen bir dava olduğu için hak düşürücü süreye tabii değildir.
Nisbi butlan davasının tarafları
Davacı: Ayırt etme gücünğ kazanan,akıl hastalığından kurtulan ya da iradesi sakat olan eş.Yasal temsilcinin izninin bulunmadığı gerekçesiyle açılan davada davacı yasal temsilcidir.Ölüm olduğunda ilgili bir ilgili ya da mirasçılar açamaz.
Davalı: Diğer eş ya da yasal temsilci durumunda her iki eş de davalıdır.
Dava süresi: Eşlerin nisbi butlan davası açma hakkı altı aylık ve beş yıllık hak düşürücü süreye tabiidir.Altı aylık sürenin başlangıcı,yanılma ve aldatma halinde bunların öğrenildiği,korkutmada ise korkutmanın etkisinin sona erdiği andır.
Yasal temsilcinin dava hakkının sona ermesi: 18 yaşını doldurup ergin olursa,kısıtlı olmaktan kurtulursa,kadın gebe kalmışsa
Mutlak butlan ve nisbi butlan davasına,boşanmaya ilişkin hükümler örneksemeyle uygulanır.Görevli mahkeme aile mahkemesidir.
