Devlet Kavramı
Devlet bir coğrafya üzerinde siyasal bakımdan örgütlenmiş bir arada bulunan insan kümesinin sürekli egemenliğidir.
Devletin ilk ne zaman, nasıl ortaya çıktığı ve devletin ne olduğu konusunda fikir birliği yoktur.
Devlet teorileri iki başlık altında incelenmektedir :
- Tabii Hukukçu Teoriler
- Devletin insan, toprak ve egemenlik ögelerinden oluştuğunu savunurlar.
- Devleti tabii bir oluşum olarak açıklamaktadırlar.
- Yöneten ve yönetilen farkından yola çıkar.
- Devletin var oluşunu sözleşme fikrine dayandıran görüşler mevcuttur. ( dini sözleşme, toplumsal sözleşme )
- Pozitivist Teoriler
- Bu teorilere gör devlet bir kuruluştur.
- Devleti hukuk düzeni kurar. ( Dolayısıyla anayasa devleti kurar.)
- İradeci pozitivizm anlayışına göre devlet hukukun kaynağını oluştururken
- Normatif pozitivizm anlayışına göre hukuk düzeni devleti oluşturur.
Devletin Unsurları
- İnsan unsuru
- Anayasalarda insan faktörü için halk veya millet kavramları kullanılmaktadır.
- Millet kavramı birbirlerine çeşitli bağlar ile bağlanmış insan topluluğu olarak tanımlanabilir.
- Millet olmak devlet olmanın ön şartıdır.
- Objektif millet anlayışı maddi bağlara önem vermektedir. (ırk, din, dil vb.)
- Subjektif millet anlayışında ise manevi bağlara önem verir. ( birlikte yaşama şuuru, ortak geçmiş, ortak gelecek isteği vb.)
- Bir bireyle bir devlet arasında karşılıklı hak ve yükümlülüklere dayanan hukuki ilişkiye vatandaşlık denmektedir.
- Ülke Unsuru
- Kara, hava ve deniz olarak üç bölümden oluşan sınırlı yeryüzü parçalarına ülke denilir.
- Bir milletin hakim olduğu toprak parçası ülkedir.
- 1982 Anayasası’nın üçüncü maddesinde “Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür.” denmektedir.
- Egemenlik Unsuru
- Egemenlik (hakimiyet) en genel anlamıyla devletin ülke toprakları üzerinde siyasi yönetim yetkisini kullanma hakkıdır.
- Egemenlik kaynağı bakımından dini ve milli egemenlik olarak ikiye ayrılmaktadır.
- Dini Egemenlik :
- Egemenliğe sahip olanlar bu güçlerini Tanrı’ya dayandırmaktadırlar.
- Milli Egemenlik :
- Milli egemenlik anlayışı, hakimiyetin hem temelinin hem de bunu kullanacakları seçme yetkisinin millete ait olduğu anlamına gelmektedir.
