Birden Çok Sorumluluk Sebebi

Bir kişi, birden fazla sebeple bir zarara sebep olabilir. Örneğin zarar verenin hem haksız fiilden doğan sorumluluğu hem de borca aykırılıktan doğan sorumluluğu birlikte bulunabilir. Bu durumda, TBK md.60 uyarınca sebeplerin yarışması söz konusu olacaktır. Sebeplerin yarışması halinde, zarar gören aksini istemiş olmadıkça veya kanunda aksi öngörülmemişse hakim, zarar gören lehine en iyi giderim imkanını tercih eder. (Örneğin ispat açısından haksız fiile nazaran borca aykırılık daha iyi bir giderim yöntemidir.). Zarar gören, dilediği giderim tercihine göre dava açabilir. Hakim görüşe göre zarar gören bir hükümden dava açarsa hakim onun yerine başka giderim yöntemi tercih edemez. Buna karşılık, davacı hangi giderim biçimini tercih ederse etsin hakimin taleple bağlı olmaksızın en uygun giderim biçimini takdir edeceğini savunan görüşler de doktrinde savunulmaktadır.  

Kusursuz sorumluluk – kusur sorumluluğu hallerinin yarışma içinde mi olduğu yoksa aralarında özel hüküm – genel hüküm ilişkisinin mi olduğu doktrinde tartışmalıdır. Hakim görüş, kusursuz sorumluluk hallerinin özel nitelik taşıdığı, dolayısıyla kusur sorumluluğu hükümlerini dışladığı yönündedir. Aksini görüşü işlevsel bakış açısıyla yaklaşan yazarlar savunmaktadır.

Birden Çok Sorumlu Bulunması, Müteselsil Sorumluluk

Müteselsil sorumluluk dış ilişkide ve iç ilişkide ayrı ayrı incelenmektedir.

Dış ilişki (TBK md.61): Birden fazla kişi, aynı zarara aynı veya çeşitli sebeplerle yol açmışsa müteselsilen sorumludur. Sorumlulardan her biri, zararın tümünden tek tek sorumludur. Zarar gören, zararı dilediği miktarı dilediği kişiden talep edebilir. Hepsini bir kişiden de talep edebilir. Müteselsil sorumluluk için birlikte hareket etme kastı yoktur. Birlikte hareket kastı, eski borçlar kanunundaki tam teselsül-eksik teselsül ayrımını tespit etmek için önem taşımaktaydı. Ancak yeni borçlar kanununda böyle bir ayrım bulunmadığı için birlikte hareket kastının olup olmadığı önemli değildir. Aynı zarara birden fazla kişinin sebep olması yeterlidir. Birbirinden habersiz kişilerin verdiği zararlar nedeniyle de müteselsil sorumluluk söz konusu olabilir.

İç ilişki (TBK md.62): Bütün durum ve koşullar hakim tarafından değerlendirilerek tazminat paylaştırılır. Kendi payından daha fazlasını ödeyen kişi, diğer sorumlulara rücu edebilir. Müteselsil sorumluluk dışında başkaca bir sorumluluk varsa, o sorumluluğa ilişkin tazminat yükümlülüğünden ayrıca bahsedilebilir. Tazminat yükümünün paylaştırılmasını hakim yapacaktır. Ancak hakim, sorumlulardan birinin hiç tazminat ödememesine karar veremez.

Karşılıklı Sorumluluk

Bir olayda, iki taraf da birbirine kusurlu olarak zarar vermişse. İki taraf da verilen zararlar açısından ayrı ayrı mağdur ve sorumlu sıfatını taşıyacaklardır. Böyle bir hal varsa, tazminat borçları takas edilmeli, daha fazla borcu olan taraf yalnızca aradaki farkı ödemelidir.

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir