AYNI KONUTTA OTURAN KİŞİLERE TEBLİGAT
AYNI KONUTTA OTURAN KİŞİLERE TEBLİGAT (madde 16)
*bu madde incelenirken madde 22’ye de değinilmiştir.
“Madde 16- (Değişik: 19/3/2003-4829/2 md.) Kendisine tebliğ yapılacak şahıs adresinde bulunmazsa tebliğ kendisi ile aynı konutta oturan kişilere veya hizmetçilerinden birine yapılır.”
- Bu maddedeki şartların başında tebligatın muhatabın tebliğ adresinde yapılıyor olması gerekir. Yani ikametgâh yerleşim yeri mesken bu adreslerde yapılan tebliğ işleminden bahsedilir. İş adresi esas alınarak yapılan tebligat işlemlerinde 16.madde uygulanmaz. 17.madde esas alınacaktır.
- İki, 16 madde muhatabın gerçek kişi olduğu tebliğ işlemlerinde uygulanabilecektir. Tüzel kişiye yapılacak tebligatta madde 16 uygulanmaz
- Muhatap tebliğ işleminin yapılacağı sırada o adreste bulunmuyor olmalıdır. (Tebligat işleminin muhatabı adreste olduğu halde başka birine gerçekleştirilen tebligat işlemi usulsüz olacaktır.)
Bu 3 hal bir arada bulunuyorsa 16.madde uygulama alanı bulacaktır.
-madde metninin aydınlatılması-
“Kendisine tebliğ yapılacak şahıs adresinde bulunamazsa”
- Kendisine tebliğ yapılacak şahıstan kasıt muhataptır. Muhatap gerçek kişi olmalıdır. Bunun yanı sıra eğer muhatap vekilse 11.madde askeri bir şahıssa 14.madde hükmü uygulanır.
- Adres ifadesinden anlaşılması gereken ise ikametgâh, mernis adresi veya tespit edilmiş tescil edilmiş muhatabın beyan etmiş olduğu tebligat adresinden bahsedilir.
- Kişinin adreste bulunamaması durumunda tebliğ memuru kişiyi bulmaya çalışmak zorundadır. Kapıyı açan kişiden sorulur ve görüşme neticesinde tebliğ tutanağına şerh edilir.
“Tebliğ kendisiyle aynı konutta oturan kişilere veya hizmetçilerden birine yapılır.”
- Tebliğin yapılacağı adresi ortak yaşama iradesiyle kullanan herkes 16.madde hükmü uyarınca muhatap yerine tebliğ yapılabilecek kişidir.
Kişinin sevgilisi, eşi, nişanlısı, kuması vb.
Tebligat memurunun soracağı tek şey şu olur; birlikte mi yaşıyorsunuz? Cevap evet ise tebligat kişiye yapılabilir.
- Devamlılık esastır. Muhatapla devamlı olarak tebligat adresinde ortak yaşayan kişi tespit edilmişse tebligat o kişiye yapılır.
- Muhatap yerine tebliğ yapılacak olan şahıs, muhatabın geçici olarak başka bir yere gittiğini belirtirse, meskeninin geçici olarak başka bir yerde olduğunu söylerse tebligat memuru tebligatı 16.maddeye göre değil 20.maddeye göre yapar. 20.maddeye göre yapıldığı şerh edilmesi gerekir. (20.madde ile ilgili detaylı bilgi sonra verilecektir)
ÖR: 3 aylığına Fransa’ya gitti.
- Tebligat memuru mutlaka o esnada tebligatın yapılacağı şahsa, muhatabın adreste bulunamama sebebini, bu adrese dağıtım saatleri içinde dönüp dönmeyeceğini sormalıdır. Muhatap dağıtım saatleri içinde dönecekse bunu muhatap yerine tebliğ yapılacak şahıs beyan ederse dağıtım saati sonunda tebliğ memuru yeniden o adrese gitmesi ve muhatabı yine araması gerekir.
ÖR: A muhatap B ise yerine tebliğ yapılacak şahıs. Memur A’yı sorduğunda B evde olmadığını söyledi. Memur A’nın dağıtım saatleri içinde gelip gelmeyeceğini sorar ve B’de 13.00’da 14.00’da gelmiş olur derse memur yeniden gelmek zorundadır.
- Muhatap yerine tebliğ yapılacak şahısta bulunması gereken özellikler 22.maddede belirlenmiştir.
“Yaş ve ehliyet şartı:
Madde 22 – Muhatap yerine kendisine tebliğ yapılacak kimsenin görünüşüne nazaran on sekiz yaşından aşağı olmaması ve bariz bir surette ehliyetsiz bulunmaması lazımdır.”
- Muhatap yerine tebliğ yapılacak şahsın görünüş itibariyle 18 yaşını tamamlamış ve temyiz kudreti yerinde olan bir şahıs olması gerekir. Tebliğ memuru bunu görünüşe nazaran tespit ettikten sonra şerh olarak tespit mazbatasına düşmesi gerekir. Bu tespit yapılmazsa tebligat işlemi hükümsüzdür.
- Böyle bir madde getirilmesinin sebebi tebligat işlemi yapılacak muhatabın, teknik anlamda o an itibariyle hak ehliyeti ve fiil ehliyeti mevcuttur. Dolayısıyla kendisine tebliğ yapılacak şahısta da bu özelliklerin mevcut olması en azından görünüş itibariyle var gibi gözükmesi gerekir.
- 22.maddede yer alan özelliklerin bulunmaması halinde:
- Tebliğ memuru tebliğ yapılan şahsın bu özelliklere sahip olduğunu şerh ettiğinde şeklen işlem sahihtir.
- Ancak muhatap ya da o tebliğ işleminden menfaati olan kişi muhatap yerine tebliğ yapılan şahsın esasen 22.maddedeki unsurları taşımadığını ifade ederek ve delillerle ilgili mercie sunarsa tebliğ işleminin yokluğuna karar verilebilmektedir.
- Bu konuda tebliğ işlemini yapan memura bir sorumluluk yüklenmiştir. 22.madde uyarınca görünüşe nazaran bariz bir şekilde bu unsurların bulunmadığı tespit edilebilir olduğu halde tebliğ memuru buna ters bir şerh düşmüş ise hukuki ceza ve disiplinel sorumluluk altında olur.
Bu şekilde muhatap yerine başkasına tebliğ işlemi yapılırsa bu durum tebliğ tutanağına tebliğ memuru tarafından şerh edilmek zorundadır.
- Muhatabın adresinin belirlenemediğinin ancak muhatapla birlikte o adreste devamlı yaşayan bir kişinin tespit edildiğini şerh düşer.
Şerh tebliğ mazbatasında yoksa o tebligat usulsüzdür.
