ayni haklar

ALENİYET PRENSİBİ

Ayni haklar herkese karşı ileri sürülebildiğinden kamuya açık olmalı böylece herkes hakkı ihlalden kaçınabilecektir. Aleniyet fonksiyonunu taşınırlarda zilyetlik taşınmazlarda ise zilyetliğin görünüm biçimi olan tapuya tescil sağlamaktadır.

BELİRLİLİK PRENSİBİ

Ayni hakların konusu sadece belirli şeyler olabilir. Ayrıca bir şeye ait parçalara ayrı bir varlık kazanmadıkça ayni hakka konu olamazlar. Örneğin bir kitaba ait bir yaprak ayrı bir mülkiyete konu olamaz zira yaprak kitabın bütünleyici parçasıdır. Fakat kat mülkiyeti ile bu prensibe bir istisna getirilmiştir. Bir apartman içerisinde bulunan daireler apartmandan ayrı olarak ayrı ayrı mülkiyete konu olabilirler. Halbuki prensibe göre daireler apartmanın bütünleyici parçası olduğundan ayni hakka konu olamamaları gerekirdir. İşte istisnai bir düzenleme kat mülkiyeti kanununda mevcuttur.

İNANCIN KORUNMASI PRENSİBİ

Bu prensip aleniyet prensibi ile yakından ilgilidir. Aleniyet prensibi kamuya açıklık işlevi görmekteydi. Taşınırlarda zilyetlik taşınmazlarda ise tapu sicili bu işlevi yerine getirmekteydi. İşte kamuya açıklanan şekline (zilyetlik/tapu sicili) güvenerek şey üzerinde ayni hak tesis eden iyi niyetli 3. kişilerin hak kazanımının korunup korunmayacağı konusu taşınırlarda ve taşınmazlarda farklıdır. Taşınırlarda 3. kişinin güveninin korunduğu haller de vardır korunmadığı haller de. Ancak taşınmazlarda tapu siciline güvenerek eşya üzerinde ayni hak kazanan iyi niyetli 3. kişilerin güveni mutlaka korunmaktadır.

NUMERUS CLAUSUS VE TİPE BAĞLILIK PRENSİBİ

Yalnızca TMK’da öngörülen ayni haklar tesis edilebilmektedir. Bu sebeple TBK’da hakim olan irade serbestisi ve bunun görünüm biçimi olan sözleşme özgürlüğü prensibine tam ters bir prensip eşya hukukunda yasa koyucu tarafından öngörülmüştür. Bu ayni haklar; mülkiyet, irtifak hakları, rehin hakkı ve nihayet taşınmaz yüküdür. Ayrıca bu ayni hakların muhtevası da kanun tarafından büyük ölçüde düzenlenmiş olup borçlar hukukunun tam aksine tipe bağlılık prensibi benimsenmiştir.

ZAMANAŞIMININ İŞLEMEMESİ VE HAK DÜŞÜRÜCÜ SÜRENİN OLMAMASI

Ayni haklardan yararlanamaması halinde ayni hak düşmez. Ayrıca ayni haklara ilişkin açılan davalarda zamanaşımı işlememektedir. Bu prensip ayni hakların herkese karşı ileri sürülebilme işlevinden ötürüdür.

EŞYA HUKUKU NOTLARI İÜHF

Türk Medeni Kanunu Mevzuat

Leave a Reply

E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir