ARİSTOTELES’İN DEVLET HAKKINDA GÖRÜŞLERİ
· Platon’un Akademia’sında yer almıştır. Büyük İskender’e hocalık yapmıştır. Tümdengelimin esas yöntemi olan üçlü tasarımı bulmuştur. Politika eseri önemlidir. Platon’dan asıl ayrımı fikirlerinin araştırma ve gözlemlere bağlanmasıdır. Fakat sonraları ideal devlet düşüncelerine girmiştir.
· Aristoteles’e göre insan sosyal ve siyasal boyutu olan bir hayvandır. Bireyler hem sosyallik ihtiyaçlarını hem de temel yaşam ihtiyaçlarını karşılamak için birbirlerine ihtiyaç duyarlar. Bir insandan aile, aileden de Site oluşur. Site’nin üç temel yapıtaşı vardır: halk, yurttaş, ülke.
1)Halk: Site’nin gereksinimlerini gideren kesimdir.
2)Yurttaşlar: Yönetime katılan kesimdir.
3)Ülke: Çok büyük olmamalıdır. İnsanlar birbirlerini tanımalıdır.
ARİSTOTELES’E GÖRE YÖNETİM
Üç iyi, üç de kötü yönetim biçimi var diye düşünmüştür.
Monarşi: Bir kişinin yasalardan sapmadan ülkede iktidar olmasıdır.
Aristokrasi: Bir grubun yasalardan sapmadan iktidar olmasıdır. Bu insanların seçiminde temel kıstas yetenek ve erdemleridir.
Cumhuriyet: Yurttaşların yasalar çerçevesinde yönetimde söz sahibi olmasıdır.
Bu üçü iyi yönetim biçimlerindendir. Kötü yönetim biçimleri ise:
Tirani: Bir kişinin yasaları gözetmeden yönetime hakim olmasıdır. Aristoteles’e göre yönetim şekillerinin en kötüsü tiranlık yani despotluktur.
Oligarşi: Bir grubun yönetimde temel ilkelerden sapmasıdır.
Demokrasi: İnsanların niteliğine bakılmaksızın, yönetimde söz hakkının olmasıdır.
Aristoteles’e göre iki tip adalet vardır:
Dağıtıcı adalet: Herkes Site’deki yerine ve yeteneğine göre var olur.
Denkleştirici adalet: Eşitlik vardır.
· Aristoteles’e göre “Anayasa devletlerin erk görevlerinin dağılımı, egemenliğin ve her topluluğun gerçekleştirmeyi amaçladığı hedefin belirlenmesi için benimsedikleri düzenleniş biçimidir.” (1)
· Anayasanın türünü egemenliğe hakim olanlar belirler. Aristoteles’e göre ideal devlet ne yüksek zümreden ne de fakir kesimden değil, orta sınıf insanlardan destek bulmalıdır.
· Orta sınıfın buna uygun görülme sebebi alt ve üst kesimin arasını bulması, dengelemesidir.
Aristoteles’e göre devletin üç ana organı vardır:
1)Günümüzde yasama denen görevdir. Meclis’in sorumluluğundadır. Yasa yaparlar, görevli memurları kontrol ederler.
2)Günümüzde yürütme denen görevdir. Memurlar ve bakanlara aittir.
3)Yargı görevidir. Mahkemelere aittir. Yurttaşların da katılması gerektiğini düşünür.
Aristoteles organları üçe ayırsa da bunları güçler ayrılığı düşüncesiyle yapmamıştır.
