Anayasal Devlet – Sdühf Hukuk Notları
Anayasal devlet; siyasal iktidarın anayasacılık prensiplerine uygun olarak varlığını sürdürdüğü devlettir. Anayasaya sahip olan her devlet, anayasal devlet değildir zira siyasi iktidarın bireyler aleyhine kullanılması her zaman için söz konusudur. Anayasal devletlerde anayasa, bireyleri böyle bir ihtimale karşı korumaktadır. Anayasal Devlet – Sdühf Hukuk Notları
Anayasal devletin temel taşları anayasanın normatifliği, anayasanın üstünlüğü ve anayasa yargısıdır.
Anayasanın normatifliği: Yazılı anayasanın bağlayıcı nitelikteki temel kurallardan oluşmasıdır.
Anayasanın üstünlüğü: Normlar hiyerarşisinde anayasanın en üstte olması gerektiğini savunur.
Anayasa yargısı: Kanunların anayasaya uygunluğunun yargısal denetimidir.
Anayasacılık, hukuk devleti ve kuvvetler ayrılığı adında iki prensipten oluşur. Hukuk devleti; siyasi iktidarın hukuk kurallarıyla sınırlı olmasını ifade eden bir kavramdır. Kuvvetler ayrılığı ise yönetimin gücünün yasama, yürütme ve yargı organları arasında paylaştırılması durumudur.
Anayasal Devletin Gerekleri
- Anayasanın üstünlüğü
- Hukukun üstünlüğü
- İnsan hakları
- Kuvvetler ayrılığı
- Federalizm
- Anayasanın Üstünlüğü: Anayasanın normlar hiyerarşisinin en üst basamağında yer almasını savunan ilkedir. Bu ilkeye göre devletin yetkisini kullanan bütün organ ve makamlar, anayasaya uygun olarak davranmak zorundadır.
Bu ilke için anayasacılık prensiplerine uygun yazılı ve katı bir anayasanın varlığı ve kanunların anayasaya uygunluğunun yargısal denetiminin kabul edilmesi gerekir.
- Hukukun Üstünlüğü: Anayasal demokrasi için çok önemli bir siyasî idealdir. İktidarın sınırlanmasına hizmet eder. Kişilerin hak ve özgürlüklerinin güvencesi olduğu gibi toplumsal barışın kurucu unsurudur.
-Hukukun Üstünlüğünün Kurumsal Gerekleri
- İdeolojik Tarafsızlık: Devletin toplum karşısında ideolojik ve dünya görüşü açısından tarafsız olmasıdır.
- Hukuk Önündeki Eşitlik: Siyasi iktidarın kural yapımında ve uygulanmasında herkese eşit muamele etmesidir. Bu ilke hem hukuk kurallarının genel olmasını hem de kuralların herkese eşit olmasını gerektirir.
- Hukuka Bağlı Yönetim: Bütün devlet kurumlarının hukuk çerçevesinde hareket etmesidir.
- Yargı Denetimi: Devlet yetkilerinin kullanılma biçimlerinin yargı tarafından sıkı biçimde denetlenmesidir.
- Bağımsız ve Tarafsız Yargı: Mahkemelerin bağımsız ve objektif, yargıçların ise güvenceli olmasını savunan ilkedir.
- Temel Hak Güvenceleri: Bireylerin temel hak ve özgürlüklerinin hukuken ve fiilen güvence altına alınmasıdır.
- Hak Arama Yolları: Kişiler, haklarının çiğnenildiğini düşündüklerinde meşru yol ve araçlar sayesinde haklarını arar.
- Hukukun Evrensel İlkeleri: Hukukun üstünlüğünün sağlanabilmesi için hukuk sisteminin hukukun evrensel ilkelerini tanıyıp güvence altına alması gerekir.
-Suçsuzluk Karinesi: Mahkeme kararıyla suçlu olduğu sabit oluncaya kadar birey masumdur.
-Suçların Kanunîliği: Kanunda açıkça belirtilmemiş bir eylemi yapan bireye ceza verilemez.
-Cezaların Kanunîliği: Kanunda ceza olarak açıkça belirtilmemiş bir yaptırım, kimseye uygulanamaz.
-Ceza Sorumluluğunun Şahsiliği: İşlenmiş bir suçtan sadece fail ceza alabilir.
-Suçların Geçmişe Yürümezliği: Kimse, suç işlediği dönemde yürürlükte bulunan kanunun suç saymadığı bir fiilden dolayı cezalandırılamaz.
-Cezaların Geçmişe Yürümezliği: Kimseye suç işlediği zaman yürürlükte olan kanunda o suç için belirlenmiş cezadan daha ağır bir ceza verilemez.
-Doğal Yargıç İlkesi (Olağan Mahkeme Kuralı): Kişilerin suçu işledikleri tarihte o suça bakan mahkeme ve hâkim tarafından yargılanmalarıdır. Suç işlendikten sonra ve o suça özgü yeni bir mahkeme kurulması veya mahkeme üyelerinin değiştirilmesi bu ilkeye aykırıdır.
- İnsan Hakları: İnsan haklarının tanınıp güvence altına alınması, sınırsız devlet iktidarına ve iktidarın kötüye kullanılma ihtimaline karşı alınabilecek en etkili önlemdir.
- Kuvvetler Ayrılığı: Siyasi iktidarın yetkilerinin yasama, yürütme ve yargı organları arasında bölüştürülmesini savunur.
- Federalizm: Devlet iktidarının federal devlet ile federe devletler arasında anayasayla güvence altına alınmış bir şekilde paylaştırılmasıdır.
- Anayasal Devlet – Sdühf Hukuk Notları
- hukuknotum.net
